De afgelopen week is er veel ophef ontstaan naar aanleiding van de berichtgeving over kinderen van Roma gezinnen. Enerzijds was er de focus op het blonde meisje Maria dat gevonden was in een Roma gemeenschap in Griekenland.
Uiteindelijk bleek het niet het eigen kind te zijn; een conclusie die velen al van tevoren hadden getrokken. Ondertussen is er een nieuwe focus ontstaan, namelijk gericht op illegale adopties van Roma kinderen uit Oost-Europa in Griekenland. Iedereen toont zich verontwaardigd over het weggeven van een kind buiten de legale kaders om. Vraagt niemand naar de motieven hierachter?
Het leven van Roma zit vaak vast in een vicieuze cirkel van armoede, discriminatie en een gebrek aan hoop. Vaak wordt hen een baan ontzegd, als ze überhaupt de kennis hebben en de moed kunnen opbrengen om te solliciteren. Als werkgevers kunnen kiezen uit een Roma werknemer en een willekeurige ander, zullen zij bijna altijd voor de ander kiezen. Daarom zijn veel Roma afhankelijk van uitkeringen van de verzorgingsstaat. Kinderbijslag is daarbij belangrijk, zeker omdat Roma dikwijls meer kinderen hebben dan niet-Roma gezinnen. De huidige berichtgeving legt echter te vaak de focus op de wijze waarop Roma inkomsten zouden genereren vanuit kinderbijslag. Omdat de blonde kinderen ‘onmogelijk’ eigen kinderen konden zijn, moesten ze wel ontvoerd zijn om kinderbijslag op te strijken. Ook illegale adopties zouden hierop zijn gericht.
Wat vergeten wordt, is dat Roma ook gewone mensen zijn die wel degelijk een hart voor hun kinderen hebben. Tijdens gesprekken die ik met Roma hield, kwam vaak dezelfde visie naar voren. Zij wensen dat hun kinderen een beter leven zullen hebben dan zijzelf hebben gehad. Ze verlangen een toekomst met meer kansen voor hun kinderen. De kinderen zijn dan ook het grootste slachtoffer van armoede, omdat zij – zonder structurele veranderingen – vaak opgroeien in een omgeving zonder mogelijkheden.
Soms worden Roma kinderen gedwongen bij hun ouders weggehaald, of ouders voelen zich gedwongen hen weg te geven. Dat is niet om geld te verdienen. Een kind weggeven, breekt een Roma familie net zo goed het hart als ieder ander gezin. Armoede leidt echter soms tot wanhoop en dan lijkt er geen andere optie dan op onorthodoxe manieren geld binnen te krijgen om de kinderen te eten te geven. Omdat Roma vaak negatieve ervaringen hebben met lokale en nationale overheden, zullen zij minder moeite hebben met opereren buiten de officiële kaders van adoptie. Ondanks dit alles zal het nooit de eerste keuze van een Roma gezin zijn een kind weg te geven, net zomin als een andere moeder een kind afstaat ter adoptie.
In de huidige berichtgeving wordt veel nadruk gelegd op de etnische achtergrond van de betrokkenen. Laat mij deze vraag stellen: Zou ‘het schandaal’ even groot zijn geweest als het om een “gewoon” Grieks gezin was gegaan? Zou de internationale pers het dan evenveel hebben uitvergroot? In de afgelopen weken hebben we gezien hoe dergelijke berichtgeving een domino-effect veroorzaakt. Zo werden na de vondst van Maria in een Roma kamp in Griekenland elders ook invallen in Roma gemeenschappen gedaan. Deze waren gebaseerd op ‘tips’ van omwonenden. Een eveneens blond meisje werd weggehaald uit een Roma kamp in Ierland, omdat de buurvrouw vond dat zij uiterlijk gezien geen Roma kon zijn. Het meisje bleek echter gewoon bij haar biologische ouders te wonen. Zij is echter wel getraumatiseerd door deze ervaring. Het zal waarschijnlijk niet haar laatste negatieve ervaring als Roma zijn.
Een belangenorganisatie voor Ierse zigeuners vreest dat er een heksenjacht op gang is gebracht door de huidige berichtgeving. Door dergelijke stereotiepe denkbeelden, die gericht zijn op het uiterlijk, wordt er voorbij gegaan aan de impact hiervan op Roma zelf. Door de negatieve internationale aandacht wordt in de hand gewerkt dat Roma zich gaan schamen voor hun etniciteit, terwijl zij net als ieder ander mens het recht hebben trots te zijn op hun afkomst. Veel Roma bevinden zich in de huidige armoedige situatie, omdat maar weinigen ‘out of the box’ durven denken. Een Roma man zei ooit tegen mij: ‘Er zijn goede en slechte Roma, net zoals er goede en slechte andere mensen zijn’. Roma zijn ook gewoon mensen. Mensen met een wens: een beter leven voor henzelf en vooral voor hun kinderen.
Laten we de Roma in Europa gedenken in ons gebed. Het is een verdrukte bevolkingsgroep die veel moeilijkheden kent, en de liefde van God zo nodig heeft. Psalm 146:9 zegt: ‘De Heer beschermt de vreemdelingen’. Zouden wij dan niet ook voor hen opkomen? Bid voor de betrokkenen in Griekenland, Ierland en elders, die in hun dagelijks leven getroffen zijn door de gevolgen van deze wijze van berichtgeving. Bid voor een doorbraak in de vicieuze cirkel van armoede, discriminatie en een gebrek aan hoop.
Janine van Zoest
Gain
28-10-2013
Hulpverlening
https://www.gainhelpt.nu