SPONTANITEIT 1) Ongedwongenheid 2) Ongedwongen opwelling 3) Ongekunsteldheid 4) Opwelling 5) Onverwacht handelen 6) Ongedwongen gevoelsuiting 7) Ongedwongen gevoelsopwelling 8) Uit eigen aandrang handelen 9) Zonder overweging handelen.
Als mensen tegen me zeggen: “Je bent zo spontaan” is dat meestal bedoeld als compliment. Spontaan zijn, je hart volgen, je emoties makkelijk tonen zijn eigenschappen die in onze tijd worden gewaardeerd. Spontaan zijn is dynamisch in tegenstelling tot ‘bedachtzaam’ wat eerder als saai kan worden ervaren. Het gaat om het volgen van je impuls. Het gaat om wat er in jou leeft en dat durven vertrouwen en dus doen! Het ‘hier en nu’ leven ipv daar en dan. Niet teveel vooruit kijken, maar nu het leven leven en meegaan met ‘de flow’. Het komt in zo vaak in tijdschriften en tv-programma’s langs dat het inmiddels vertrouwd in onze oren klinkt.
En vaak kan dat ook heel goed uitpakken en heel gezond zijn. Als je spontaan je partner wil verrassen met een cadeautje of avond uit of als je spontaan het initiatief neemt om een conflict op te lossen door je excuus te maken. Allemaal goede impulsen en waarschijnlijk met positief resultaat. Eerlijk zijn over wat je voelt is bijna altijd goed.
Onderdrukken van verlangens, gevoelens en gedachten hebben vaak het tegenovergestelde effect. Dat zie je ook bij mensen die ‘vechten’ tegen bepaalde ongezonde verlangens.
Hoe meer je er niet mee bezig wilt zijn en met kracht ontkent dat je die gevoelens hebt (ze mogen er niet zijn van jou of je omgeving) des te krachtiger ze worden.
Ik ben een spontaan en impulsief persoon. Er schijnt een afkorting van vier letters op mijn leven te passen… Eerst doen, dan denken. Eerst zeggen, dan denken. Eerst kopen, dan denken. Eerst toezeggen, dan denken. Eerst… etc. Best vaak komt dit goed van pas, zeker in mijn werk op het podium of als docent in creatieve vakken. Maar ik kom tot de conclusie dat spontaniteit (zonder bedachtzaamheid) in mijn leven meer problemen veroorzaakt dan geluk brengt. Zeker ook in het proces van groeien in discipel van Jezus zijn. Ik kom veel christenen tegen en de meesten willen oprecht Jezus als voorbeeld volgen en daarin groeien.
De afgelopen jaren heb ik vaak gesproken over dit onderwerp en omdat ik van nature niet zo ‘planmatig’ maar eerder impulsief ben, is mijn benadering van discipelschap en ‘gaan lijken op Jezus’ ook zo gekleurd. Ik heb grote nadruk gelegd op het (geweldige!) feit dat de Heilige Geest in christenen woont en de motor is van onze heiliging, verandering naar het beeld van Jezus. Ik heb grote nadruk gelegd op het feit dat we dat zelf niet kunnen doen door voornemens, wetten na proberen te leven en discipline maar dat God het zelf in ons doet. Onspan maar. Vertrouw maar. Hij zal het maken… En als Hij je leidt, volg dan maar je… impuls?
En nog steeds geloof ik dat van harte. En… (ik zeg bewust niet ‘maar’, want ik wil het voorgaande niet ontkrachten)
Er is wel iets bijgekomen. Ik ben ervan overtuigd dat spontaniteit zonder de teugels van bedachtzaamheid/wijsheid/zelfbeheersing/kennis je in problemen zullen brengen. Ik geloof dat Jezus volgen (en dat is vaak tegen de stroom van de tijdgeest in gaan) simpelweg niet vanzelf gaat.
Het heeft alles te maken met KIEZEN. Ja, ik heb een gevoel. Ja ik heb een impuls. En die ga ik niet ontkennen of onderdrukken. Maar, ik hoef er niet naar te HANDELEN. Ik wil handelen naar wat ik BESLUIT. En de meeste goede en belangrijke besluiten neem je niet ‘spontaan’ ,maar met een doel in gedachten. Een vooraf bepaalde richting. Je wilt ergens naartoe. Je doet niet ‘zomaar’ iets.
Paulus schrijft in Romeinen 12 over jezelf niet aanpassen aan deze wereld maar veranderen door ‘anders te leren denken’ en zo te ontdekken wat Gods goede wil is. En in Efeziers lezen we dat dezelfde Paulus ons opdraagt om niet dezelfde weg te gaan als mensen die Jezus niet hebben leren kennen maar de ‘nieuwe mens aan te trekken’. Eigenlijk zegt hij weer dat we voortdurend veranderen en de juiste kant op groeien door NA TE DENKEN en onze gedachten te laten vullen met wat waar en goed is. Ik geloof dat de Bijbel deze waarheid biedt en dat de heilige Geest dit in ons bekrachtigd. We hebben waarheid nodig en moed om dit in keuzes een plek in ons leven te geven.
Ik geloof nog steeds dat mensen niet uit zichzelf (door kracht of geweld) op Jezus kunnen gaan lijken. Dat zou een te ‘zware’ opdracht zijn. Met elke dag frustratie en teleurstelling omdat we de ‘lat nooit halen’. Maar ik geloof wel van harte dat we moeten stoppen met onrealistisch zijn en te hopen op ‘spontane’ verandering. Veranderen ten goede gaat meestal niet spontaan. Het heeft alles te maken met LEREN, VERTROUWEN en KIEZEN. Iedereen weet dat een tuin niet vanzelf gaat bloeien maar wel vanzelf vol onkruid raakt als we deze niet ‘onderhouden‘.
Daarom zegt Jezus ook ‘Maak alle volken tot mijn leerlingen (het leren is nooit klaar) door hen te dopen in de Naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. En leer hen te onderhouden, alles wat ik jullie heb geleerd’. Ik als spontaan en extravert persoon hoef niet te veranderen in een bedachtzaam introvert persoon. Maar we hebben allemaal een WIL gekregen waarmee we onze keuzes maken. Het leven is een lange aaneenschakeling van KEUZES. Ik wil kiezen om Jezus te volgen. En in allerlei sitaties tijd nemen om na te denken wat het JUISTE is om te doen. En niet wat er ‘spontaan’ in me opwelt.
Gewoon wat ‘spontane’ gedachten van dit moment… Zijn er gebieden (of relaties) in je leven waar je misschien wat minder spontaan mag worden en het tijd is voor bewuste keuzes. Al voelen ze misschien gekunsteld in het begin…
Martin Brand
03-10-2014
136
https://www.martinbrand.nu