Inclusief beroepsonderwijs is de sleutel om de leefsituatie van jongeren met een handicap in ontwikkelingslanden te verbeteren. Dit rapporteert ontwikkelingsorganisatie Light for the World na een driejarig project in Ethiopië, Kenia en Rwanda. Van de deelnemende jongeren heeft inmiddels 71% betaald werk gevonden. De succesvol ontwikkelde methodiek is vandaag gepresenteerd.
Toegankelijk beroepsonderwijs
Werkloosheid onder jongeren met een handicap in ontwikkelingslanden is een complex probleem. Volgens schattingen heeft 80-90% van deze groep geen betaald werk. Eén van de belangrijkste redenen is dat zij onvoldoende toegang krijgen tot beroepsonderwijs en daardoor te weinig vaardigheden verwerven voor toetreding tot de arbeidsmarkt. Stichting Light for the World heeft de afgelopen drie jaar de achterliggende oorzaken in kaart gebracht. Ruim 400 jongeren met een beperking, zeven vakscholen en tientallen werkgevers namen deel in het project.
Projectleider Anneke Maarse: “We zien verschillende redenen waarom deze jongeren geen vakopleiding volgen. Dat begint al bij de jongere zélf, die niet in zijn of haar eigen capaciteiten gelooft. Wanneer je overal wordt afgewezen, is het logisch dat de moed je in de schoenen zakt. Dan zijn er ook omgevingsfactoren zoals armoede en het niet krijgen van een studiebeurs of financiële steun van de ouders. Niet onbelangrijk is ook de rol van de vakscholen die niet bereid, of niet in staat zijn om bijvoorbeeld dove en blinde jongeren les te geven. Speciaal onderwijs vinden wij geen oplossing, vanwege de beperkte capaciteit en hoge kosten. Bovendien benadruk je daarmee dat mensen met een handicap een aparte groep zijn.”
Aanpak
Light for the World heeft zeven vakscholen begeleid om hun lesprogramma inclusief te maken. Anneke Maarse: “Een voorbeeld is het gebruik van voorleessoftware voor blinden. Blinde jongeren konden daarmee een ICT certificaat halen. Frustrerend was wel dat het online examen niet overweg kon met de software, maar dat is gedurende het project gelukkig opgelost. Fysieke aanpassingen aan gebouwen en het inschakelen van gebarentolken droegen ook bij aan betere toegankelijkheid van de opleidingen. Oplossingen kunnen duur, maar soms ook verrassend eenvoudig zijn. Eén van de jongeren had weinig kracht in haar benen en kon de trapnaaimachine moeilijk bedienen. Daar hebben we een mechanische aanpassing voor gemaakt. Het inhuren van een gebarentolk in de klas bleek een dure oplossing. Bij twee opleidingen hebben we klasgenoten getraind om dove medeleerlingen uitleg te geven in gebarentaal.”
Lessen
Belangrijke lessen uit het project zijn dat jongeren goed begeleid moeten worden om de juiste studiekeuze te maken en dat vakopleidingen al bij het werven van studenten rekening moeten houden met jongeren met een beperking. Volgens Anneke Maarse waren de stages bij bedrijven zeer succesvol. Deze informele kennismaking neemt bij werkgevers vooroordelen weg en geeft de jongeren de kans om hun kwaliteiten te laten zien.
Resultaten
Van de deelnemende jongeren heeft 71% betaald werk gevonden na afloop van het project. Tweederde van hen is een eigen bedrijfje gestart en eenderde werkt in loondienst. Een jaar na de beroepsopleiding zijn negen op de tien jongeren maatschappelijk actief, terwijl dat voorafgaand aan het projecten minder dan de helft was. Negen van de tien deelnemende jongeren ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet; een verdrievoudiging ten opzichte van de beginsituatie. Anneke Maarse: “We zien ook dat meer jongeren met een handicap zich nu aanmelden voor een beroepsopleiding. Ze worden geïnspireerd door de positieve ervaringen van lotgenoten.”
Opschalen
De uitkomsten van het project zijn uitgewerkt in een model om de toegang tot beroepsonderwijs en arbeidsmarkt structureel te verbeteren voor jongeren met een handicap in ontwikkelingslanden. Gelet op de omvang van het probleem deelt Light for the World dit model met andere organisaties die op dit thema actief zijn.
Bart Lont
Light for the World
21-09-2017
Hulpverlening
https://www.lightfortheworld.nl