Bijbelsmokkelaar Anne van der Bijl overleden

ERMELO – Bijbelsmokkelaar en grondlegger van Open Doors, Anne van der Bijl (94), is dinsdagmiddag 27 september in zijn woonplaats Harderwijk overleden. Hij werd vooral bekend als God’s Smuggler (Gods smokkelaar) door zijn grootschalige Bijbelsmokkel naar landen achter het IJzeren Gordijn. Uit zijn eenmansmissie ontstond de organisatie Open Doors, waar wereldwijd nu zo’n 1.400 mensen werken om christenen te steunen die om hun geloof worden vervolgd.

Van der Bijl is vredig ingeslapen, zo meldt de familie. Open Doors directeur Maarten Dees: “Onze missie heet ‘Open Doors’ omdat wij geloven dat elke deur open is, altijd en overal….om Christus te verkondigen. Dat is wat broeder Anne ons altijd voorhield en zelf leefde vanuit Openbaring 3:8. Hij zal gemist worden, maar we gaan in zijn spoor verder met het ondersteunen van mensen die vervolgd worden omdat ze Jezus Christus navolgen.”

Van der Bijl, die internationaal bekend stond als ‘Brother Andrew’, werd in 1928 geboren in het Noord-Hollandse dorp Sint Pancras. Hij groeide op tijdens de opkomst van de nazi’s en de Duitse bezetting. Na de Tweede Wereldoorlog ging hij in militaire dienst en werd uitgezonden naar Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. Hij keerde terug in 1949 met een door kogels verbrijzelde enkel en had geen idee wat hij met zijn leven moest doen.

Reizen met dubbele agenda

Van der Bijl raakte geïnteresseerd in het christelijk geloof en volgde een opleiding tot zendeling in Schotland. Hij voelde zich geroepen door de Bijbeltekst uit Openbaring 3:2: ‘Wees wakker en versterk het overige dat dreigt te sterven’. In 1955 sloot Van der Bijl zich aan bij een communistische jeugdgroep om naar Polen te gaan. Hij ging met een dubbele agenda en zat niet te wachten op het communistische programma, maar wilde zien ‘hoe zijn broers en zusters het maakten’. Daarmee bedoelde hij de christenen in het land. Van der Bijl kwam er in contact met christenen die zich geïsoleerd voelden achter het IJzeren Gordijn en wanhopig op zoek waren naar Bijbels. Van der Bijl beloofde met dat boek terug te keren en deed dat. Daarmee was het werk van Open Doors geboren. Vandaag de dag werkt Open Doors in meer dan zestig landen zijn er wereldwijd meer dan 1.400 medewerkers.

‘God’s Smuggler’

Met een blauwe Volkswagen Kever volgestopt met Bijbels reisde Van der Bijl vanaf 1957 naar voormalig Joegoslavië en andere landen in Oost-Europa. Die auto was jarenlang het beeldmerk van Open Doors, dat in de beginjaren ‘Kruistochten’ heette. In 1967 verscheen Van der Bijls autobiografie over al zijn reizen in die jaren. Het boek kreeg de titel ‘God’s Smuggler’ (Gods smokkelaar) en werd een internationale bestseller. Het boek is op verzoek van Van der Bijl nooit in het Nederlands uitgegeven. “Ik hoef niet op een voetstuk te worden geplaatst, ik ben maar een gewone man”, zei hij daarover. Andere boeken van zijn hand zijn ‘De ethiek van het smokkelen’, ‘De Roeping’ en ‘Geheime Gelovigen’. Van de eerste zestien titels die hij schreef werden meer dan 10 miljoen exemplaren verkocht in meer dan 35 talen.

“Het werk van Anne van der Bijl heeft geleid tot het ontstaan van een organisatie die gaat naar plekken waar de meeste christenen niet naartoe willen”, stelt directeur Maarten Dees. “Door het ondergrondse netwerk dat hij opzette, werden jaarlijks miljoenen Bijbels en christelijke boeken verspreid en konden vele kerkleiders worden opgeleid.”

Het smokkelen van Bijbels bereikte een hoogtepunt in juni 1981. Een team van twintig man slaagde erin in het holst van de nacht een schip met geheime opslag die boven het wateroppervlak niet te zien was, af te meren voor de Chinese kust en de inhoud aan land te brengen. Aan boord waren 1 miljoen Bijbels. Aan de oever stond een groep Chinese christenen klaar om de boeken verder in het land te verspreiden.

Bereid om te gaan

“Elke deur is open om binnen te gaan om Christus bekend te maken, zolang je bereid bent om te gaan en je geen zorgen maakt of je wel terugkomt”, was de overtuiging van Van der Bijl. Hij zette zich ook in voor christenen die om hun geloof gevangen zaten ten tijde van de Koude Oorlog. “Zijn ware passie en toewijding voor christenen wereldwijd die lijden heeft mijn hart geraakt en me bemoedigd, zelfs in mijn donkerste uren achter de tralies”, vertelt een Russische voorganger.

Vrienden in plaats van vijanden

Al voor de val van het IJzeren Gordijn breidde Van der Bijl zijn aandacht en werkterrein uit naar de islamitische wereld. Van der Bijl voorzag dat de snelle opkomst van de islam de grootste bedreiging zou gaan vormen voor de christelijke kerk wereldwijd. Hij reisde veel in het Midden-Oosten en het zuiden van Azië. Vooral Pakistan was een land waar hij regelmatig kwam. Het was zijn persoonlijke missie om in deze landen altijd in gesprek te gaan met leiders van de Taliban, Al Qaeda of andere terreurorganisaties. In deze gesprekken pleitte hij voor de christenen in het land en bracht hij het evangelie ter sprake. Ook ontmoette hij leiders van Hamas en Hezbollah. Gedurende zijn leven reisde de Bijbelsmokkelaar naar zo’n 125 landen om christenen in verdrukking en nood op te zoeken.

In het licht van toenemend islamitisch geweld tegen christenen in het Midden-Oosten, de Perzische Golf, Noord-Afrika en Zuidoost-Azië predikte Van der Bijl geen wraak te nemen en geen haat te koesteren. “Als we een vijandig beeld hebben van een politieke of religieuze groep of natie, dan kan de liefde van God ons niet bereiken om er iets aan te doen”, meende hij. Hij gebruikte het woord islam geregeld als acroniem voor I Sincerely Love All Muslims (‘ik heb oprecht alle moslims lief’).

Bloedbroeder

Van der Bijl kreeg in 1993 een koninklijke onderscheiding voor zijn werk. In 1997 ontving hij de Religious Liberty Award van de World Evangelical Alliance voor zijn inzet voor de vervolgde kerk en zijn passie voor het verspreiden van het evangelie. Het meest trots was Van der Bijl naar eigen zeggen op de titel ‘bloedbroeder’ die hij kreeg van een stam Apache-indianen in de jaren ’80. Als onderdeel van de ceremonie gaven de indianen hem een naam die betekent: ‘Hij die door barrières heen breekt’.

Van der Bijl was 59 jaar getrouwd met Corry van der Bijl, die veelal op de achtergrond bleef. Zij overleed in 2018. Anne en Corry van der Bijl kregen vijf kinderen en elf kleinkinderen.