Stoffer kritisch op digitale euro

Op woensdag 23 november 2022 debatteerde de Tweede Kamer in commissieverband over de digitale euro. Namens de SGP leverde Kamerlid Chris Stoffer een bijdrage. Zijn inbreng is hieronder te lezen. Vandaag spreken we over de digitale euro, het CBDC. De SGP heeft daar heel veel vragen over, we zijn kritisch. Ik zou het kunnen samenvatten met drie vragen: Waarom, waarvoor en hoe?

Ik begin met de waaromvraag.

• Want waarom moet dat CBDC er eigenlijk komen?

• Welk probleem lossen we er mee op?

• En wat zijn precies de doelen?

Mij bekruipt soms het gevoel dat we het doen omdat anderen het ook doen. We hebben gezien dat Facebook met een eigen munt probeerde te komen, China timmert flink aan de weg. En dus moeten wij maar volgen. Vandaar mijn vraag: willen de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie dit omdat het zo’n geniaal idee is, of doen we het omdat anderen het ook doen?

En in het verlengde daarvan:

• Wat is eigenlijk de invloed van Nederland, van ons als Kamer en voor de minister in het hele proces?

• Hoe kunnen we bijsturen?

• Of is het vooral een hobby-project van de Europese Centrale Bank, gretig gesteund door de Europese Commissie?

De Europese Commissie heeft aangekondigd in het tweede kwartaal van 2023 met een concreet voorstel te komen.

• Waarom wachten ze niet de politieke discussies af?

• Zijn de lidstaten niet allereerst aan zet?

• Waarvoor is de digitale euro?

Dan de vraag: waarvoor moet de digitale euro er komen?

• Wat heeft de burger eraan?

• Wat mist de gemiddelde man of vrouw op straat als het CBDC er niet komt? Big-tech bedrijven willen graag een digitale munt, ze hebben het zelf ook geprobeerd.

• Hoe wordt ervoor gezorgd dat de digitale euro niet wordt gekaapt door grote tech-bedrijven, door hun dienstverlening daarin te integreren?

Hoe?

Ten slotte de vraag: hoe moet de digitale euro eruitzien, mocht deze er onverhoopt toch komen? Privacy staat daarbij voor de SGP hoog op de agenda. Zeker, de Europese Commissie zegt in reactie op een brief van de Kamer dat ze privacy ook belangrijk vindt. Maar komt wel direct een ‘maar’ achteraan: inderdaad, privacy is belangrijk maar we moeten ook witwassen bestrijden.

En daar zit ons probleem. Want als we zien wat er voor vergaande witwasregels uit Brussel komen, dan houd ik mijn hart vast. (Gisteren is nog gebleken dat zo’n witwaswet, het UBO-register, veel te ver gaat). Als de EU een extra instrument in handen krijgt, laat ze die kans echt niet liggen. En dat de voorzitter van de ECB, mevrouw Lagarde, aangaf dat ‘volledige anonimiteit’ niet haalbaar is, stelt de SGP ook niet gerust.

• Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat privacy op één blijft staan?

• Hoe waarborgt de minister dat de digitale euro niet met een omweg ingezet wordt voor zaken zoals witwasbestrijding, ten koste van de privacy van Nederlanders?

Een aspect dat hierbij ook speelt is de programmeerbaarheid van de euro.

• Welke macht krijgt de ECB als het gaat om bijvoorbeeld het monitoren van uitgaven?

• Hoe zorgt de minister ervoor dat de EU buiten financiële keuzes van burgers blijft?

En hier speelt wat de SGP betreft ook een ethisch bezwaar: een munt, ook een digitale euro, is niet bedoeld om te programmeren.

Een laatste punt over het ‘hoe’ van het CBDC:

• Wordt hiermee contant geld niet langzaam maar zeker in de ban gedaan?

• Kan zij bevestigen dat contant geld te allen tijde gebruikt kan worden?

Tot slot: ik weet dat de minister dit dossier goed volgt en het project probeert bij te sturen. Neem de terechte kritiek en aarzelingen daarbij serieus. Er is nog zo veel onduidelijk, terwijl het grote impact gaat hebben. Een trap op de rem is hard nodig. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald.