Column – Na veel jaren van ballingschap, moeite en strijd woont Jacob met zijn familie in het land Kanaän. Hoe zal het verhaal verder gaan? Wie gaat het stokje van hem overnemen? Nu zijn er twaalf zonen. Over twee van die twaalf horen we meer…
Het verhaal over Jozef is overbekend. Hij, de oudste van Rachel, is het meest geliefd door zijn vader Jacob. Op zeventienjarige leeftijd krijgt hij een prachtig gewaad. En dan vertelt hij ook nog eens dromen aan zijn broers die zijn positie lijken te bevestigen. Maar dat wordt door hen niet bepaald goed opgevat. Er is afgunst en haat. En wanneer hij op een dag als een soort inspecteur naar hen wordt toegestuurd is de maat vol. Jozef wordt als slaaf meegenomen naar Egypte. En als hij daar eenmaal is, belandt hij ook nog eens in de gevangenis. Totdat…
Ook Juda gaat weg bij zijn broers. Hij, de meest aangewezen persoon om de familie te leiden, vlucht weg. Hij gaat bij de Kanaänieten wonen. Hij ziet een vrouw en krijgt drie zoons met haar. Maar van Abrahams geestelijke erfenis is in hun gezin niet veel meer te vinden. De twee oudsten, Er en Onan, sterven vanwege hun slechtheid. Juda wordt bang en geeft zijn jongste zoon niet aan de weduwe Tamar. Wanneer na vele jaren de vrouw van Juda is gestorven, verkleedt Tamar zich tijdens een schaapscheerdersfeest als ‘gewijde prostituee’ en raakt zwanger van Juda. Als uitkomt wat er is gebeurd, verandert de houding van Juda. Hij erkent zijn schuld. Uiteindelijk wordt er een tweeling geboren en er gloort weer hoop voor de familie…
Twee verhalen die veel op elkaar lijken. Spiegelverhalen met dezelfde motieven: een vrouw die zich opdringt, een bokje, een kleed. Ze ondervinden allebei diepe vernedering, maar zullen ook worden verhoogd. En hun verhalen zullen samenkomen. Uit hun familie zal een grote koning voortkomen.
Ondertussen probeert Netanyahu (‘king Bibi’) zich te verantwoorden voor de keuze om met politici als Itamar Ben Gvir samen te werken. De Likud-voorman wil hem een vergaand mandaat geven over de politie en onderdelen van het leger, ‘om de uitholling van de interne veiligheid in Israël’ te lijf te gaan. Bovendien, ‘heeft Ben Gvir zich bij mij gevoegd, niet ik bij hem’, zo verklaarde hij. Hoe het verder zal verlopen temidden van de uiteenlopende politieke verhoudingen zal de nabije toekomst leren.
Dat er in vroegere tijden ook onderlinge strijd was, bewijst de geschiedenis. Afgelopen week meldden Israëlische media dat archeologen een tastbaar bewijs van de opstand van de Makkabeeën hebben gevonden. In de spleet van een grot werd een houten vat met vijftien zilveren munten ontdekt. De geldstukken vertegenwoordigen ongeveer 2 maanden salaris uit die tijd en zijn zo’n 2.200 jaar oud. Ze werden geslagen door Ptolemaeus VI, de koning van Egypte, en dateren uit 170 voor de gangbare jaartelling, net voordat de Seleucidische koning Antiochus IV Epiphanes harde maatregelen begon uit te vaardigen tegen de vrijheid van de Joodse godsdienst. Hij verbood o.a. de besnijdenis en het lezen uit de Tora. De toenmalige samenleving raakte verdeeld en velen vluchtten naar de woestijn en namen hun kostbaarheden mee.
Uiteindelijk wisten de Makkabeeën de Griekse overheersers een halt toe te roepen. De ontwijde Tempel werd opnieuw gereinigd en het licht van de kandelaar kon opnieuw ontstoken worden. Komende zondagavond wordt deze geschiedenis herdacht tijdens het acht dagen durende Chanoeka. in het evangelie van Johannes wordt er naar verwezen (Johannes 10:22). Dit jaar valt Chanoeka samen met het andere veel bekendere winterfeest…
…de periode dat er weer uitgebreid wordt stilgestaan bij de geboorte van de grote ‘Zoon van Jozef’. Ook Hij gaat een weg van vernedering. In armoede geboren, sterft Hij als een misdadiger aan een romeins kruis. Spottend ‘de Koning van de Joden’ genoemd. Maar uiteindelijk wordt Hij verhoogd en krijgt Hij de naam boven elke andere naam. De Zoon van Jozef is ook de Zoon van David…
Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd, en God, de Heer, zal Hem de troon van zijn vader David geven. ot in eeuwigheid zal Hij koning zijn over het volk van Jakob, en aan zijn koningschap zal geen einde komen. (Lucas 1:32-33)
Sybe de Vos
Het gedeelte dat deze week in de synagoge wordt gelezen is ‘Wajeesjev’ (En hij zond) en beslaat Genesis 37:1-40:23. Tekst & illustratie © Sybe de Vos | 17 december 2022.