Het iconische Evoluon in Eindhoven is weer open voor publiek. Het is in 1966 gebouwd door Philips en was tot 1989 in gebruik als wetenschapsmuseum. Tot eind september is hier de tentoonstelling RetroFuture te zien. De expositie neemt bezoekers op een speelse wijze mee in de belevingswereld van kunstenaars en wetenschappers die in deze en de afgelopen eeuwen nadachten over de toekomst.
Welke voorstellingen maakten wetenschappers en kunstenaars uit de afgelopen eeuwen en decennia over de toekomst? Hoe dachten zij dat de wereld van vandaag eruit zou zien? Wat kunnen wij van hun gedachten, verhalen, kunst en theorieën leren? Opvallend is dat op de informatieborden in de tentoonstelling veel vragen staan. RetroFuture wil de bezoeker aan het denken zetten.
Toren van Babel
De expositie richt zich op een breed publiek: gezinnen met kinderen, maar bijvoorbeeld ook studenten of zakenmensen die vergaderen in het zakelijk ontmoetingscentrum dat ook in het Evoluon is gevestigd. Toekomstdromen uit het verleden zoals het kunnen vliegen als een vogel en een toren tot in de hemel bouwen, worden belicht. De tentoonstellingmakers beschrijven wat het resultaat was van de toren van Babel, maar noemen het opvallend genoeg een ‘mythe’.
Tastbaar
‘RetroFuture verkent hoe we vroeger naar de toekomst keken en wat nu onze verwachtingen zijn’, vertelt woordvoerder Luka Urlings. Hoe ziet de wereld eruit over vijf, vijftig en duizend jaar? Wat doen we dan, waar wonen we? Hoe werken we? ‘Deze en andere toekomstvragen zijn ondergebracht in de vier ringen van het Evoluon. Op de eerste ring maken bezoekers kennis met tien universele toekomstdromen, gezien door de ogen van hedendaagse kunstenaars. Op de tweede en derde ring ontdekken zij hoe deze dromen aan de wieg staan van veel voorspellingen en tastbare realiteiten.’ Mensen hebben ontdekt hoe ze kunnen vliegen. Thema’s die aan bod komen zijn bijvoorbeeld wonen, werken, vervoer, communicatie en ontspanning. ‘Op de vierde ring zie je de dromen van vandaag. Op de andere ringen kunnen kinderen hun toekomstdromen bouwen op een grote legowand.’
Snacks
Beleving staat centraal bij de expositie. Zeker bovenin het gebouw in de Future Fair zijn er veel mogelijkheden tot interactie gecreëerd. Je kunt er in een draaimolen met een VR-bril naar de verre toekomst reizen, kennis maken met algoritmes en via AI (kunstmatige intelligentie) meer te weten komen over hoe dieren communiceren. Er is een snackautomaat waar je geen kroketten en frikadellen, maar algen, schimmels en bacteriën uit de muur haalt. Deze is gemaakt door ontwerpster Emma van der Leest. Ze noemt zichzelf biodesigner. In nauwe samenwerking met wetenschappers werkt ze aan de ontwikkeling en het ontwerpen van natuurlijke materialen met behulp van bacteriën, gisten en schimmels. Biotechnologie kan in de toekomst gebruikt worden en wordt soms al toegepast voor de ontwikkeling van allerlei producten van parfum tot medicijnen, van leer tot energiedranken. In 2016 richtte Van der Leest BlueCity Lab op, een zogeheten open-source laboratorium en werkplaats in het voormalige Tropicana zwembad in Rotterdam.
Dier als donor
Ook actuele problemen en bedreigingen zoals vervuiling, klimaatverandering en het tekort aan donororganen krijgen aandacht. Zo is er door grafisch ontwerper en documentairemaker Rob Schröder een soort spookhuis (House of Horrors) gemaakt met beelden van vervuiling, (natuur)rampen, oorlogen, virussen en armoede. De vraag borrelt op wat we met de planeet gedaan hebben, wat in mensenhanden ligt en wat wel of niet voorkomen had kunnen worden.
In de Future Fair staat te lezen dat ‘we in de toekomst het donortekort opgelost hebben door menselijke organen te kweken in dieren of door dierlijke organen zo aan te passen dat het menselijk lichaam ze niet afstoot.’ Met een lichtpistool schieten bezoekers bij het spel Organ Hunt op een gewenst lichaamsdeel dat ze zo vrijmaken voor een mens in nood. De spellen zijn in trek bij de jonge bezoekers en stimuleren ook gesprekken over donor worden en andere actuele onderwerpen. De makers van RetroFuture doen veel moeite om diverse doelgroepen aan te spreken, van jong tot oud. Er zijn speciale programma’s ontwikkeld voor doelgroepen als scholieren. Bij het aanbod horen creatieve programma’s voor, tijdens en na het bezoeken van de expositie.
Rosanne de Boer
Website: www.evoluon.com/nl