Peter van der Weerd van Upstream Café stelt vragen aan klinisch psycholoog Mattias Desmet. Ze zijn in gesprek over de rol van het geloof en de risico’s van een doorgeslagen rationalistische en materialistische levensbeschouwing. En ook spreken zij over de opkomst van totalitarisme en het ermee verbonden fenomeen van massavorming. Wat is waarheid voor een mens?
Upstream Café
Het gesprek met Desmet vond plaats bij Upstream Café waar Van der Weerd voorganger is. Upstream Café is ontstaan vanuit de Basis, een evangeliserende kerk in Apeldoorn. Deze nieuwe, ‘buitenkerkelijke’ kerk kwam voort uit het verlangen om náást mensen te staan in hun uitdagingen van het leven.
Mattias Desmet
Mattias Desmet is verbonden aan de Universiteit van Gent. Sinds zijn kritiek op de coronamaatregelen heeft hij te maken met censuur. Zijn derde boek, De psychologie van totalitarisme uit 2022, werd verboden op de universiteit. Ook mag hij niet meer zelfstandig lesgeven in het vak Cultuur- en Maatschappijkritiek.
“Zelfs mijn grootste tegenstanders in België merkten op dat er toch wel een bittere ironie zit in het feit dat men in het vak Cultuur- en Maatschappijkritiek blijkbaar alles mag, behalve kritisch zijn over de cultuur en de maatschappij,” zegt Desmet.
Rationalistische en materialistische levensbeschouwing
Met Van der Weerd bespreekt hij onder meer de fluwelen handschoen van verborgen propaganda in het Westen, de rol van het geloof en de risico’s van een doorgeslagen rationalistische en materialistische levensbeschouwing.
Over het boek: De psychologie van totalitarisme
Het recht op privacy kalft af, (zelf)censuur neemt in sneltempo toe, de gezondheid van het individu wordt meer en meer een staatszaak, het aantal intrusieve acties door veiligheidsdiensten stijgt exponentieel – de laatste decennia vergroot de greep van de overheid op het privéleven van het individu hand over hand. Het door Hannah Arendt opgeroepen dystopische toekomstbeeld dat na de val van het nazisme en het stalinisme er een nieuw soort totalitarisme zou oprijzen, geleid door saaie bureaucraten en technocraten, tekent zich merkwaardig realistisch af aan de maatschappelijke horizon.
Totalitarisme is geen historische toevalligheid. Het is het logische gevolg van een waanachtig geloof in de almacht van het menselijke verstand; het is het symptoom bij uitstek van de Verlichtingstraditie. Dit boek presenteert een glasheldere psychologische analyse van de historische opkomst van totalitarisme en het ermee verbonden fenomeen van massavorming. Het presenteert daarbij een bijwijlen genadeloze maatschappijkritische analyse van fenomenen als de woke cultuur, de Black Lives Matter-beweging en de angstcultuur die tot een hoogtepunt kwam tijdens de coronacrisis.
Mattias Desmet is professor klinische psychologie aan de Universiteit Gent. Hij heeft een psychoanalytische praktijk en is auteur van boeken als The pursuit of objectivity in psychology en Lacan’s logic of subjectivity.
Web: www.upstream.cafe
Kerk: www.basis.cc
YouTube: blckbox
Boek Mattias Desmet: De psychologie van totalitarisme
