De tunnels onder de Klaagmuur (ook wel de Westmuur of Westelijke Muur genoemd) zijn een fascinerend en historisch belangrijk netwerk van ondergrondse gangen in de Oude Stad van Jeruzalem. Ze bevinden zich direct onder en langs de westelijke muur van de Tempelberg, die een overblijfsel is van de Tweede Joodse Tempel, gebouwd door koning Herodes de Grote rond 20 voor Christus. Christelijknieuws bracht een bezoek aan de tunnels.
De tunnels zijn ontstaan als onderdeel van het fundament van de Tempelberg, bedoeld om het enorme platform te ondersteunen. Ze dienden ook om water te verzamelen en af te voeren, en om pelgrims toegang te geven tot de tempel zonder de drukte van de straten erboven.
Ondergrondse ruimtes
Bezoekers van de tunnels wandelen door oude en fascinerende ondergrondse ruimtes met prachtige archeologische vondsten, zoals grote stenen bogen, waterreservoirs, een oude waterleiding die eindigt bij de Strouthion Pool, en meer. De Westmuur strekt zich uit over bijna een halve kilometer, maar het deel dat zichtbaar is op het Westmuurplein is slechts ongeveer 70 meter lang. De rondleiding door de tunnels onder de Klaagmuur stelt bezoekers in staat om de verborgen delen van de muur te bereiken en de originele en bijzondere stenen van de westelijke muur aan te raken, die het verhaal van het Joodse volk vertellen.
De Tweede Tempel
Tijdens opgravingen zijn oude stenen blokken, Romeinse straten, waterreservoirs en voorwerpen uit de tijd van de Tweede Tempel ontdekt. De “Grote Steen” in de tunnels is een van de grootste stenen ooit gebruikt in de bouw, met een geschatte massa van 570 ton.
De tunnels liggen op een uiterst gevoelige locatie, omdat ze dicht bij de Al-Aqsa Moskee en de Rotskoepel liggen, belangrijke islamitische heiligdommen. Dit heeft in het verleden geleid tot spanningen tussen verschillende religieuze en politieke groepen.
Rondleidingen
Vandaag de dag zijn delen van de tunnels toegankelijk voor toeristen via rondleidingen, waarbij archeologische vondsten en eeuwenoude bouwtechnieken worden getoond. De ingang van de tunnels bevindt zich vlak bij de Klaagmuur in de Joodse wijk van de Oude Stad van Jeruzalem. De tunnels zijn alleen toegankelijk via georganiseerde rondleidingen, die je kunt boeken via de officiële website van de Western Wall Heritage Foundation (link onderaan dit artikel) of ter plaatse bij het bezoekerscentrum.
Geheime doorgangen
Recent zijn er enkele bijzondere geheime doorgangen ontdekt in de buurt van de Klaagmuur in Jeruzalem. Tijdens opgravingen onder het Beit Straus-complex, vlak bij de Westmuur, vonden archeologen een indrukwekkend ondergronds systeem dat teruggaat tot de Tweede Tempelperiode, ongeveer 2000 jaar geleden.
Het systeem bestaat uit een open binnenplaats en twee kamers, verdeeld over drie niveaus. Allemaal zorgvuldig uitgehouwen in het kalksteen van de oude stad. Deze kamers zijn via uitgehakte trappen met elkaar verbonden, wat wijst op een complex ontwerp en een specifieke functie. Er zijn nissen en planken in de muren uitgehakt, mogelijk voor opslag of rituele voorwerpen. Sporen van pleisterwerk en in de rots gehouwen groeven suggereren dat de kamers intensief werden gebruikt.
Bijbelse betekenis
De tunnels onder de Klaagmuur hebben een bijbelse betekenis, omdat ze direct verbonden zijn met de geschiedenis van de Tempelberg en de Tweede Tempel in Jeruzalem. Hoewel de tunnels zelf niet expliciet in de Bijbel worden genoemd, zijn ze verbonden met enkele van de meest heilige en historische plekken in het Jodendom.
De Klaagmuur is een overblijfsel van de buitenmuur van de Tweede Tempel, gebouwd door koning Herodes rond 20 voor Christus. De Bijbel beschrijft de oorspronkelijke bouw van de Eerste Tempel door koning Salomo (1 Koningen 6).Een de herbouw van de Tweede Tempel na de Babylonische ballingschap onder Zerubbabel (Ezra 6).
Jezus zelf voorspelde de vernietiging van de Tweede Tempel in Mattheüs 24:2:
“Jezus antwoordde en zei tegen hen: Ziet u dit alles? Voorwaar, Ik zeg u: hier zal niet één steen op de andere steen gelaten worden die niet afgebroken zal worden.” De tunnels onder de muur bevatten enkele van de oorspronkelijke stenen van deze tempelstructuren.
Auteur: Redactie christelijknieuws
Foto’s: © Henk-Jan Oudenampsen
Web: www.thekotel.org
Israël mei 2025
We zijn uitgenodigd door een familie die helemaal in het noorden van Israël woont. Sinds oktober 2023 hebben we al contact met hen. Hun banen waren gestopt door de oorlog en ze hebben zich vervolgens met hart en ziel ingezet voor de mensen om hen heen. Ook hebben ze acties op touw gezet om de vele reservisten van het leger in hun omgeving te voorzien van levensmiddelen, kleding en veiligheids-materialen. We hadden deze familie nog nooit persoonlijk gezien of ontmoet. Vele keren vroegen ze ons hen te bezoeken. Op 30 april 2025 zijn we naar hen gereisd en hebben ze ons een week lang allerlei prachtige plekken in hun land laten zien. Maar ook bezochten we heftige locaties met verwoeste huizen en gebieden door raketaanvallen en zwartgeblakerde gebieden die onlangs in brand hadden gestaan. En we brachten een bezoek aan het herdenkingspark op het Nova Festival-terrein bij Gaza.
We hoorden dat veel Joodse inwoners van Noord-Israël zich in de steek gelaten voelen door de wereld. Sinds het uitbreken van het conflict met Hezbollah in oktober 2023 zijn meer dan 60.000 mensen geëvacueerd uit grensgemeenschappen langs de Libanese grens, waaronder plaatsen als Metula en Kiryat Shmona. Velen van hen verblijven nog steeds in tijdelijke accommodaties, zoals hotels of bij familie.
Deze situatie heeft geleid tot gevoelens van verwaarlozing en frustratie onder de getroffen Joodse gemeenschappen in het noorden van Israël, die zich niet alleen fysiek onveilig voelen, maar ook emotioneel geïsoleerd van de wereldgemeenschap. Met name de media speelt hierin een cruciale rol. Door de eenzijdige berichtgeving wordt het leed en de nood in deze gebieden genegeerd of verdraaid. Veel kinderen zijn getraumatiseerd en angstig. Veel banen zijn verloren gegaan. Huwelijken staan onder druk en er zijn veel scheidingen. Mensen zijn wanhopig en zien geen oplossingen meer.
Ook voor ons, die wonen in het moderne en Israël-vijandige Nederland, komt er een moment dat de Heere ons zal vragen: Wat hebben jullie gedaan met Mijn volk? Hebben jullie hen barmhartigheid bewezen of hebben jullie het juk zwaar gemaakt voor hen?
Onze houding ten opzichte van het volk Israël en Joodse mensen in het algemeen is een toetssteen voor alle mensen en volken. ‘Israël zegenen’ betekent onder andere: hen liefhebben, hen het Evangelie brengen, voor hen in de bres springen, Gods plan met hen bekendmaken en voor hen bidden.
We hebben ons bezoek verwerkt in deze artikelen met foto’s:
– Veel onzekerheid in Noord-Israël: ‘we voelen ons in de steek gelaten’
– Tunnels onder de Klaagmuur: een fascinerend ondergronds netwerk
– Yardenit: doopplaats aan de Jordaan in het noorden van Israël
– Indrukwekkend herdenkingspark op het Nova Festival-terrein in Israël
– De Heer Jezus komt terug op de Olijfberg ten oosten van Jeruzalem
– De Klaagmuur: Een plek om te rouwen, te bidden en hoop te putten in moeilijke tijden
– Friends of Zion Museum Jeruzalem: Een unieke belevenis
– Natuurreservaat Tel Dan: Waar natuur en Bijbelse geschiedenis samenkomen
– Yardenit: doopplaats aan de Jordaan in het noorden van Israël
Auteur en foto’s: © Henk-Jan Oudenampsen
