Het RIVM en het Trimbos-instituut stellen vast dat het opnieuw slechter gaat met jongeren. Hoewel zo’n 85 procent van de Nederlandse bevolking tevreden is met zijn of haar leven, blijft de mentale toestand van jongeren tot 25 jaar – met name meisjes – er op achteruit gaan. “Ik vind dat zorgwekkend”, zegt Karina, jongerenwerker bij Youth for Christ Wezep. “Dit rapport is opnieuw een duidelijk signaal dat jongerenwerk broodnodig is. Aan de andere kant weet ik ook dat er hoop is. Jongeren zijn heel veerkrachtig, en ik geloof dat Jezus hun problemen kan doorbreken.”
De mentale gezondheid van jongeren, en met name meisjes, staat onder druk. Dat concludeerden het RIVM en het Trimbos-instituut voor de Monitor Mentale Gezondheid, die deze week verscheen. Jongeren hebben veel last van depressie en psychosomatische klachten zoals buikpijn, slaapproblemen en neerslachtigheid. Bovendien is zelfdoding doodsoorzaak nummer 1 onder jongvolwassenen. Het RIVM maakt zich zorgen en roept een volgend kabinet op om breed te investeren in mentale gezondheid, door in te zetten op preventie, problemen vroeg te signaleren en expliciet aandacht te besteden aan mentale gezondheid.
Zorgwekkend
Ook Karina merkt in haar contact met jongeren dat hun mentale toestand slecht is. “Gelukkig gaat het met veel jongeren wél goed. Maar wanneer ik er specifiek naar vraag, vertellen sommige jongeren dat hun problemen een vast onderdeel van hun leven zijn. Het is eigenlijk heel gewoon voor ze geworden om niet lekker in hun vel te zitten. Misschien hadden jongeren vroeger ook veel problemen, maar was er minder ruimte om daarover te praten. Of misschien accepteerden jongeren vroeger dat ze soms gewoon niet lekker in hun vel zaten. Maar de wereld is ingewikkelder geworden en de cijfers zijn duidelijk: dit rapport is zorgwekkend. Het is opnieuw een duidelijk signaal dat jongerenwerk broodnodig is.”
Preventie
Karina denkt dat de jongerenwerkers van Youth for Christ er over het algemeen vroeg bij zijn, wanneer het slechter gaat met een jongere. Veranderingen in hun gedrag, of antwoorden op vragen die ze geven, vallen snel op. “Wij trekken langdurig met jongeren op en bouwen een relatie met hen op. We kennen ze dus goed. Dan durf je vragen te stellen, die je niet meteen in het eerste gesprek stelt. Jongeren ervaren bij ons vertrouwen en veiligheid om de dingen die hen bezighouden met ons te delen. Als ik weet dat een jongere suïcidale gedachten heeft, houd ik een vinger aan de pols en vraag ik wat vaker hoe het met hem of haar gaat. Ook schakelen we professionele hulpverlening in. Als jongerenwerker kun je heel veel voor een jongere betekenen op het gebied van preventie, en ben je een goede aanvulling op zorgprofessionals. Want naast preventie is professionele hulpverlening heel hard nodig.”
Structuur aanbrengen
Door preventief met jongeren over hun worstelingen te praten, wordt er structuur aangebracht in hun gedachten. Dat is al heel helpend, merkt Karina, want daardoor kunnen ze de situatie beter overzien en voelt het minder heftig aan. “Niet iedere jongere die suïcidaal is, wil daadwerkelijk dood. Vaak weten ze gewoon niet hoe ze al hun problemen het hoofd moeten bieden. Ze zien de oplossing niet. En dat snap ik, want er zijn zoveel verdrietige situaties: ik spreek jongeren die in gezinnen leven waar meerdere scheidingen hebben plaatsgevonden. Hun moeder is verdrietig, er zijn financiële zorgen, ze moeten soms wisselen van school en worden dan gepest. Als zowel thuis als school geen veilige plek is, dan heeft dat veel impact.” “We moeten er met elkaar voor zorgen om weerverbinding met onze kinderen te krijgen”
Volwassen rolmodel
Daarnaast hebben jongeren volwassen in hun leven nodig, die een voorbeeld geven van hoe mensen met elkaar omgaan. “Natuurlijk heeft de overheid de verantwoordelijkheid om in professionele zorg te voorzien, maar de oplossing is veel breder. We moeten er met elkaar voor zorgen om weer verbinding met onze kinderen te krijgen. Niet elke ouder heeft de capaciteiten om goed voor zijn kind te zorgen, en bovendien is het heel gezond dat pubers zich afzetten tegen hun ouders. Daarom moeten we het samen doen in de maatschappij. We kunnen wel naar de overheid wijzen, maar ik ben toch zelf degene die weet wie er bij mij aan de overkant in de straat woont? Heb ik wel oog voor hem of haar?”
Hoop
“Ieder kind heeft een buurvrouw nodig, een opa of oma, oom of tante of goede vriend, die zich om hem bekommert”, gaat Karina verder. “Even samen een kopje thee drinken of een potje voetbal doen. Even de ruimte geven om te mogen huilen. Maar ook praten over problemen en normaliseren hoe een jongere zich voelt: het is oké om soms niet lekker in je vel te zitten. En dan ook een voorbeeld zijn in hoe je met die zorgen omgaat. Dat zijn de dingen die er écht toe doen: er zijn voor een kind, even je telefoon aan de kant leggen en naar hem of haar luisteren. De lat minder hoog leggen en teruggaan naar de eenvoud van het leven. Ik denk dat je als christen op deze manier heel veel kunt betekenen voor een jongere. Want ook al is de situatie zorgwekkend, jongeren zijn heel veerkrachtig. En ik geloof ook dat Jezus hun problemen kan doorbreken. Dat mogen wij aan jongeren vertellen. Daarom denk ik dat er hoop is!” “Uiteindelijk gaat het erom dat je oog hebt voor elkaar, niet omdat het sociaal wenselijk is, maar uit échte interesse”
Echte interesse
Dat het missionaire werk van Youth for Christ van levensbelang kan zijn, weet Karina uit ervaring. Een meisje dat meerdere pogingen deed om een einde haar leven te maken, heeft de jongerenwerkers toevertrouwd dat ze er zonder hen nu niet meer zou zijn. “Dit meisje heeft bij ons ervaren dat er ruimte voor haar is. Ze vindt het heel fijn om in ons jongerencentrum te zijn, ze voelt de gezelligheid en merkt dat er écht naar haar wordt geluisterd. Een ander meisje eet soms met ons mee, dat is fijn voor haar, want dan krijgt ze een lekkere warme maaltijd als avondeten en hoeft ze niet thuis een boterhammetje voor zichzelf te smeren. Uiteindelijk gaat het erom dat je oog hebt voor elkaar, niet omdat het sociaal wenselijk is, maar uit échte interesse. Daaruit ontstaat verbinding en krijgen jongeren bevestiging in wie ze zijn: waardevol en kostbaar.”
Over Youth for Christ
Youth for Christ biedt op dertig locaties in Nederland missionair jongerenwerk. Dit doen zij op straat, op school, online en in de kerk. Gedreven door Gods liefde zoeken jongerenwerkers van Youth for Christ jongeren op waar zij zijn, bieden hen hoop en begeleiden hen op weg naar een volwaardige plek in de samenleving. Youth for Christ verlangt ernaar dat jongeren positief reageren op de onvoorwaardelijke liefde van God binnen een levende relatie met Jezus, en dat zij herstel vinden op alle gebieden van hun leven.
Auteur: YFC / Steffen Nieuwenhuizen
Bronnen: RIVM, Trimbos-instituut, CBS en nos.nl
Web: www.yfc.nl
Foto: © Henk-Jan Oudenampsen
