Het creationisme strijdt de goede strijd met de verkeerde wapens

Naar aanleiding van het burgerinitiatief ‘Fair Science’, waarin wordt opgeroepen om ook het creatie-paradigma een kans te geven, heeft zich in het magazine Soφie een discussie ontsponnen. “Het creationisme strijdt de goede strijd met de verkeerde wapens,” is de conclusie van hoofdredacteur Jan Hoogland aan het eind van die discussie in het nummer van Soφie dat vrijdag 29 augustus verschijnt.

Hoogland vindt het creationisme sympathiek omdat het gevoeligheid toont voor de levensbeschouwelijke vragen die ook in de wetenschap een rol spelen. Er vinden talloze grensoverschrijdingen plaats tussen wetenschap en levensbeschouwing. De uitspraak bijvoorbeeld dat wij ons brein zijn, wordt gedaan met een wetenschappelijke claim, maar is puur levensbeschouwelijk. Op dezelfde wijze kan evolutiewetenschap (een wetenschappelijk verklaringsmodel) een levensbeschouwelijk antwoord worden op vragen over moraal, altruïsme en godsdienst. Dat laatste wordt ‘evolutionisme’ genoemd. Creationisten zijn terecht gevoelig voor dit levensbeschouwelijk aspect van het evolutionisme, volgens Hoogland. Hij stelt:. “Juist bij veel oprechte christenen die zich in de laatste decennia veel meer zijn gaan openstellen voor evolutietheoretische inzichten, mis ik wel eens het bewustzijn dat evolutie-wetenschap maar al te gemakkelijk om kan slaan in ‘evolutionisme’: een vermeend wetenschappelijk antwoord op levensvragen.”

Verkeerde wapens

De levensbeschouwelijke bezwaren tegen het evolutionisme zijn echter onmogelijk op het terrein van de wetenschap te verzilveren. “Volgens mij kan het creationisme dat niet en moet het dat ook helemaal niet willen. Want daarmee trapt het precies in de val die het zijn tegenstanders verwijt: het beslechten van een wereldbeschouwelijk debat met wetenschappelijke middelen”, aldus Hoogland. Die wetenschappelijke middelen zijn de verkeerde wapens in deze strijd.

Stoppen met klagen

Verder geeft Hoogland het advies aan creationisten om te stoppen met zich te beklagen over een gebrek aan aandacht of belangstelling, door een actie als ‘Fair Science’. Als het creationisme wetenschappelijk gezien een sterk en overtuigend verklaringsmodel is voor oorsprongsvragen, komen die aandacht en belangstelling vanzelf. De klacht van creationisten zou hen daarom aan het denken moeten zetten: zijn wij wetenschappelijk wel overtuigend genoeg?

Creatie-paradigma

Hans Goedbloed geeft in hetzelfde nummer van Soφie aan waarom het creatie-paradigma in de wetenschap geen aandacht krijgt: “Een nieuw paradigma (theorie) moet alle verschijnselen adequaat kunnen beschrijven die de gangbare theorie ook al beschrijft, plus nog enkele verschijnselen, waar de gangbare theorie geen raad mee weet.”

Soφie is een uitgave van de Stichitng voor Christelijke Filosofie. Uitgeverij Buijten en Schipperheijn exploiteert het blad. Het augustusnummer van Soφie is te bestellen op sophieonline.nl of via e-mail sophie@buijten.nl of onder telefoonnummer 020-5241010.