Gert-Jan Segers: samenwerking zoeken zodat we het goede voor het land doen

Bijdrage Gert-Jan Segers aan debat over verkiezingsuitslag en verslag van de verkenner. Vandaag debatteerde de Tweede Kamer over de verkiezingsuitslag en het verslag van verkenner Schippers. Hieronder staat de tekst die fractievoorzitter Gert-Jan Segers uitsprak.

Voorzitter, op de avond van de verkiezingen om 9 uurs ´s avonds hebben we allemaal last van partijpolitieke kortzichtigheid. Ik in ieder geval wel. Dan telt maar één vraag: hoeveel zetels heeft de eigen partij? De NOS hield ons, nu bijna twee weken geleden, allemaal nog even in spanning, maar een paar uur later wisten we het definitief. En inmiddels kunnen we het politieke landschap goed overzien.

Het mooie van de laatste verkiezingen is de hoge opkomst na een – wat mij betreft – mooie, inhoudelijke campagne. Politiek leeft. En het heeft er alle schijn van dat kiezers niet alleen maar strategisch, maar vooral ook met hun hart hebben gestemd. Dat levert een veelkleurige Kamer op waarin grote partijen kleiner zijn geworden en kleinere partijen groter. En zoals altijd in ons land zijn we geroepen om vanaf nu weer samen te werken, omdat we alleen samen met anderen tot meerderheden kunnen komen. Alleen met gezamenlijke inspanningen houden we ons land leefbaar, blijft onze lucht schoon en houden we onze voeten droog. Het is het wonder van de polder.

Maar voorzitter, tegelijkertijd ben ik ook bang dat het vermogen tot samenwerking onder druk staat. Grotere volkspartijen zijn in ons land lang in staat geweest om jong en oud, hoog en laagopgeleid, nieuwkomer en autochtoon, rijk en arm in hun partij te verenigen. Dat kon met een beroep op hogere, gezamenlijke belangen. En politieke samenwerking tussen partijen bleek steeds weer mogelijk met een beroep op het algemeen belang.

En nu is het de grote vraag: kunnen we het nog? Zijn we nog in staat om als land van minderheden met partijen met tegengestelde belangen en groeiende polarisatie samen te werken en gezamenlijk het goede voor ons land te zoeken. En omdat ik er nog niet helemaal zeker van ben, zijn dit, wat de ChristenUnie-fractie betreft, ook de zorgen van de polder.

Daarmee is direct ook een van de grootste opgaven van een nieuw kabinet geschetst. Sociale, economische en culturele kloven die ons steeds meer verdelen zullen kleiner moeten worden. We leven in dit land bij de gratie van naastenliefde en samenwerking.

Dan komt het allereerst aan op politieke samenwerking. De Verkenner heeft een eerste zoektocht ondernomen naar een mogelijke samenstelling van een nieuwe coalitie. Ik wil haar daar overigens hartelijk voor danken. De ChristenUnie-fractie heeft bij haar aangegeven dat

– de grootste partij het voortouw moet nemen,

– er recht moet worden gedaan aan de uitslag van de verkiezingen en dus de grootste partijen en winnaars nu aan zet zijn,

– er een coalitie moet aantreden die tot een vruchtbare samenwerking kan komen met beide Kamers van de Staten-Generaal

Onze fractie constateert dat de Verkenner een advies heeft uitgebracht dat aan deze uitgangspunten recht doet en kan zich daarom ook vinden in het advies om als eerste de levensvatbaarheid te onderzoeken van een combinatie van de fracties van VVD, CDA, D66 en GroenLinks. We wensen deze partijen onder leiding van de beoogde Informateur veel wijsheid toe.

Voorzitter, tot slot, wat de uitkomst ook is, een nieuw kabinet staat voor grote uitdagingen. En het slagen van dat kabinet staat of valt met een gezamenlijke missie waarmee die uitdagingen worden aangegaan. Want: het gaat om de toekomst van onze kinderen, hun onderwijs, hun gezin, hun klimaat, het gaat om een samenleving waarin we omzien naar elkaar, waarin bijvoorbeeld ook onze ouderen er helemaal bij horen en er goede zorg voor hen is, en het gaat om vrijheid, waaronder geloofsvrijheid en onderwijsvrijheid, een vrijheid die we hier verdedigen met een sterke defensie en een vrijheid die we ook anderen gunnen via hulp elders in de wereld.

Voorzitter, de kiezer heeft gesproken, het woord is nu aan de Kamer en specifiek aan de vier partijen die gaan spreken. Maar het is ook de tijd om, of we nu in de oppositie of in de coalitie belanden, elkaar ons woord te geven en de samenwerking te zoeken zodat we het goede voor het land doen.