Gert-Jan Segers: Een hoopvol perspectief voor prostituees

‘Ik heb prostituees gesproken die zeggen dat ze vrijwillig werken, maar zij hadden altijd een achtergrond van misbruik of verslaving. Het was geen weloverwogen beroepskeuze. Vrijwel altijd begon het met een uitbuitingssituatie’, zei Willemijn de Jong van burgerinitiatief Exxpose deze week in de Volkskrant.

Ze biedt de Tweede Kamer vandaag 40.000 handtekeningen aan om te pleiten voor strafbaarstelling van het kopen van seks. Daarmee zetten deze bevlogen jonge mensen het lot van (vooral) uitgebuite vrouwen nog hoger op de politieke agenda. Juist vanuit de feministische hoek is de kritiek op gedwongen prostitutie en mensenhandel steeds scherper geworden. En terecht!

Toen prostitutie onder het paarse kabinet werd gelegaliseerd, leek de kritische houding van de voorgangers van de ChristenUnie kansloos. Inmiddels zie ik dat overal veranderen: landelijk, lokaal en zelfs Europees. Nederland is van de roze wolk gevallen en laat eindelijk de illusie los dat prostitutie alleen maar vrij en vrijwillig is. Daarmee is er weer een hoopvol en waardig perspectief voor deze vrouwen mogelijk.

Dit kabinet werkt nu op ons aandringen aan een pooierverbod, een vergunningplicht, uitstapprogramma’s en bestrijding van mensenhandel door betere samenwerking met buitenlandse diensten. De agenda is duidelijk: de afschuwelijke misbruiksituaties in de prostitutie moeten uitgebannen worden.

Wat ons betreft een cruciale tussenstap om vrouwen die vast zitten in de ellende van moderne slavernij een hoopvol perspectief te bieden. Ik dring ook geregeld bij staatsecretaris Harbers aan om hier niet mee te dralen, maar snel stappen te zetten om uitgebuite vrouwen en mannen nog meer te hulp te komen.

Middenin die landelijke discussie is het inspirerend om te horen wat er lokaal al gebeurt. Hoe er concrete stappen worden gezet. Hoe lokaal hoop wordt geboden aan vrouwen.

Vorige week sloot de tippelzone in Groningen. Eindelijk!

Ik bezocht deze plek eens met de lokale politie en heb er geregeld over gesproken met Ineke van Buren van het Leger des Heils die daar hulp verleende. Het was werkelijk een hel op aarde. Verslaafde vrouwen boden hun lichaam aan voor een paar euro’s die ze nodig hadden om hun verslaving te onderhouden. Het was een afgesloten terrein met een hek er omheen waar mannen met een auto doorheen reden op zoek naar goedkope seks. Zo cynisch.. Zo mensonterend..

Onze huidige ChristenUnie-wethouder in Groningen Inge Jongman heeft zich tijdens haar jaren als raadslid ingezet om deze plek te sluiten. Ze vertelde hoe een bezoek van burgemeester Peter den Oudsten een belangrijk moment was. Hij zag hoe een zwangere vrouw haar lichaam aanbood. Mensonterend vond hij het, en terecht.

Daardoor kwam er ruimte voor sluiting en Inge kreeg het voor elkaar dat de sluiting van dit gebied in het coalitieakkoord kwam. Vorige week was het zover. Deze mensonterende plek ging dicht.

Maar – zo vertelt Inge – dan is het niet klaar. Juist dan begint de zorg voor deze kwetsbare vrouwen. Want juist dan hebben ze een hoopvol perspectief nodig. Nu is er ruimte om hen de vraag te stellen: wat is je droom, wat is je wens?

Groningen opende een inloop huiskamer waar vrouwen met al hun vragen en problemen terecht kunnen bij hulpverleners van het Leger des Heils. Er is een team dat actief persoonlijke begeleiding en een zorgplan voor elke vrouw aanbiedt. Er is hulp om van drugsverslavingen af te komen en hulp bij problemen op het gebied van schulden en huisvesting. En binnenkort openen bevlogen vrijwilligers van een burgerinitiatief een opvanghuis waar vrouwen op adem kunnen komen. Het zijn vrouwen die uit een kwetsbare situatie komen. Hulpverleners geven aan: ‘we houden ze in het oog en in het hart’.

De periode na de sluiting is een moeilijke en onzekere weg voor deze vrouwen. Ze verdienen de steun van de samenleving. Door het faciliteren van een tippellocatie op een bedrijventerrein bleef te lang het maatschappelijke idee van ‘moet toch kunnen’ en de illusie van ‘vrijheid, blijheid’ in stand. Dat tij is nu gelukkig eindelijk gekeerd, mede door de inbreng van de ChristenUnie-fractie. Er wordt hard gewerkt aan een hoopvol perspectief voor deze vrouwen.

En naast die landelijke en lokale beweging, gebeurt er internationaal ook veel. Een maand geleden stond er in de Europese media een oproep van de Zweedse en Franse ministers van Buitenlandse Zaken om het betalen voor seks strafbaar te stellen. Twee belangrijke Europese landen zetten de rechten van uitgebuite vrouwen voorop en willen hen een hoopvol perspectief bieden. Keihard nodig dat ook Europees gezien mensen de illusie loslaten.

Op al die gebieden zijn er dingen in beweging. We zien zaken veranderen die decennia lang onhaalbaar leken. Maar nu komt het erop aan om door te gaan. Lokaal met de inzet van mensen als Inge, landelijk met steun van bevlogen mensen zoals die achter het burgerinitiatief Exxpose en zelfs Europees met steun van andere landen.

Natuurlijk is realisme op zijn plek. Het is een lange weg en de illusies die in decennia zijn opgebouwd, worden niet snel losgelaten. En toch, ik zie dat er dingen gebeuren. Ik geloof dat er veel meer kan en zal gebeuren om perspectief te geven aan deze kwetsbare vrouwen.