De United Bible Societies, de koepelorganisatie van de 160 bijbelgenootschappen, bestaat 75 jaar. Vandaag is er een digitale viering voor medewerkers van alle bijbelgenootschappen. ‘De wereldwijde samenwerking heeft enorm geholpen bij het vertalen en verspreiden van de Bijbel’, aldus directeur Rieuwerd Buitenwerf van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG). Het NBG was een van de wegbereiders van de oprichting van de UBS in 1946.
In 1946, kort na het trauma van de Tweede Wereldoorlog, kwamen afgevaardigden van bijbelgenootschappen van dertien landen bijeen in het Elfinsward Conference Centre in Haywards Heath, niet ver van Brighton in Zuid-Engeland. Vanuit hun overtuiging dat de wereld het Woord van God nodig heeft, richtten zij de United Bible Societies.
De afgevaardigden waren vastbesloten om samen op te trekken, zo schreven ze, ‘om in deze tijd van nood samen met andere bijbelgenootschappen met de grootst mogelijke inspanning de nood te lenigen en de kans te grijpen om de zwaar getroffen wereld te voorzien van het levende en krachtige Woord.’
Nederland en Vlaanderen
Het eerste bijbelgenootschap, het Brits & Buitenlands Bijbelgenootschap, was in 1804 opgericht. In 1814 volgde het Nederlands Bijbelgenootschap. Het NBG-bestuur voelde zich ook verantwoordelijk voor het bijbelwerk in wat destijds de ‘Zuidelijke Nederlanden’ waren. In 1830 werd daar het Belgische en Buitenlandse Bijbelgenootschap opgericht.
Aan het eind van de 19e eeuw was wereldwijd een netwerk aan het ontstaan van bijbelgenootschappen die de Bijbel onder de mensen brachten. In de jaren 1930 volgde een belangrijke stap naar verdere samenwerking tijdens een conferentie in Nederland.
1939: de basis voor de UBS gelegd
Het Nederlands Bijbelgenootschap nodigde ter gelegenheid van zijn 125-jarig jubileum diverse bijbelgenootschappen uit voor een conferentie over wereldwijde samenwerking. Deze conferentie werd gehouden in juli 1939. ‘Het uur is gekomen om samen te werken’, zo klonk daar de aansporing van John Mott van het Amerikaanse Bijbelgenootschap. ‘Los van elkaar blijven werken betekent armoede.’
Vijf dagen na het slot van de conferentie marcheerden anderhalf miljoen Duitse soldaten Polen binnen en begon de Tweede Wereldoorlog. Dat betekende vooralsnog dat de afgesproken samenwerking niet van de grond kwam. De oorlog stelde de bijbelgenootschappen voor grote uitdagingen. Het drukken en verspreiden van de Bijbel was lastig en de fondswerving stagneerde. Toch slaagden sommige bijbelgenootschappen erin om zelfs onder die chaotische omstandigheden bijbels en bijbellectuur te verspreiden.
1946: een nieuw begin
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog, in 1946, kwamen de bijbelgenootschappen opnieuw bij elkaar. Bij de oprichting van de UBS in Elfinsward werd Duitsland vertegenwoordigd door de Duitse bisschop Hanns Lilje. Die had wegens pastorale steun aan een verzetsgroep gevangen gezeten in Neurenberg. Zijn bijbel was hem afgepakt, maar hij kende de Schrift en vond er steun in. ‘De gedachte dat Gods Woord niet gebonden is, sterkte ons’, zei hij daarover. ‘We weten dat er één licht en één hoop is: het Woord van God dat ons zal blijven leiden ook in de toekomst.’
De oorlogservaringen van de bijbelgenootschappen maakten de wens om samen te werken alleen maar sterker. Dat bracht de afgevaardigden in Elfinsward bijeen in een sfeer van hoop en realisme over wat gedaan kon worden. De wereld lag in puin en de uitdagingen waren enorm. Uitdagingen die het beste sámen opgepakt konden worden. ‘Er is niet veel hoop in de wereld’, aldus bisschop Eivind Berggrav uit Noorwegen, die de oorlogsjaren voornamelijk in eenzame opsluiting had doorgebracht wegens verzet tegen de Duitse bezetter, ‘maar er is heel veel hoop in de Bijbel.’
Samenwerking en solidariteit
De UBS begon in Elfinsward met 13 landen. 75 jaar later telt de UBS 160 bijbelgenootschappen en partners, in verschillende categorieën (van ‘partner’ tot ‘full member’). In de afgelopen maandwerden bijbelgenootschappen in zes landen ‘full member’: in Cambodia, Liberia, Mali, de Seychellen, Turkije en Vietnam. In vrijwel alle landen ter wereld is een bijbelgenootschap actief om de Bijbel, het levende Woord, beschikbaar te maken voor iedereen. ‘Onze blik is gericht op de hele wereld, net als in de Bijbel’, zei bisschop Berggrav in Elfinsward. ‘We zien een open deur.’ Die wereldwijde blik is altijd bepalend geweest voor de missie en visie van de UBS.
De coronacrisis zorgde bij een aantal bijbelgenootschappen voor een drastische daling van de inkomsten. Vandaar dat de UBS in 2020 een Solidariteitsfonds oprichtte om bijbelgenootschappen in zwaar te helpen. Vijfentwintig bijbelgenootschappen kregen al steun uit dit Fonds. NBG-directeur Rieuwerd Buitenwerf: ‘Het NBG droeg bij aan dit fonds omdat voor de wereldwijde missie van de UBS de lokale aanwezigheid van bijbelgenootschappen onmisbaar is. Niet alleen om sociale redenen, ook om te zorgen dat in de toekomst projecten in die landen kunnen worden uitgevoerd.’
Op weg naar 2038
De UBS speelde en speelt een belangrijke rol in het vertalen van de Bijbel. Daardoor is de complete Bijbel nu beschikbaar in 704 talen die door circa 5,7 miljard mensen gesproken worden. Het Nieuwe Testament is in nog eens 1.571 talen beschikbaar, en gedeelten van de Bijbel in 1.160 talen. Wereldwijd lopen er momenteel circa 275 vertaalprojecten bij de UBS.
Wereldwijde coördinatie is er ook op het gebied van bijbelverspreiding. Afgestemd op de behoefte aan bijbels en de draagkracht van het desbetreffende land, worden jaarlijks miljoenen bijbels, kinderbijbels en bijbelgedeelten verspreid. In 2019 ging het om 40 miljoen complete bijbels en 15 miljoen Nieuwe Testamenten.
De bijbelgenootschappen werken aan een ambitieus programma om in 2038 enkele honderden vertalingen af te ronden. Ondanks de coronacrisis en andere soms ingrijpende tegenslagen is de motivatie in de vertaalteams onverminderd groot.
Wat de wereld heeft aan het werk van de UBS en haar leden? NBG-directeur Buitenwerf: ‘Miljoenen mensen ontlenen hoop en inspiratie uit de Bijbel, het boek waarin ze Gods boodschap van liefde voor de wereld leren kennen. Ik heb in verschillende landen meegemaakt hoe diep mensen worden geraakt als ze voor het eerst de Bijbel kunnen lezen of horen in hun eigen moedertaal, de taal van hun hart. De Bijbel heeft levensveranderende kracht.’
Tekst: Peter Siebe, met gebruikmaking van een artikel van de UBS
Bijbelgenootschap – Peter Siebe
Bijbelgenootschap
11-05-2021
Kerk
https://www.bijbelgenootschap.nl
