Kerkvaders geloofden in recente schepping

Als je het nieuws uit christelijke media volgt, is het je vast niet ontgaan dat het schepping-evolutiedebat de laatste jaren flink is opgelaaid. Verschillende Nederlandse wetenschappers en theologen vindt dat je als christen prima in evolutie kunt geloven. Genesis hoef je volgens hen niet letterlijk te nemen, want dat deden de kerkvaders ook niet altijd. Wie echter de geschriften van de kerkvaders bestudeert, komt juist tot de tegenovergestelde conclusie: de vroege kerk zag Genesis 1-11 gewoon als geschiedenis.

Sommige christenen vinden dat wetenschappelijke vondsten botsen met een letterlijk-historische lezing van Genesis. Dat betekent voor hen dat óf de wetenschap ernaast zit, óf dat je het scheppingsverslag uit Genesis niet letterlijk mag nemen. Vaak kiezen zulke christenen ervoor om de traditionele interpretatie van het scheppingsverslag overboord te gooien, en gaan ze Genesis 1-11 vergeestelijken of figuurlijk uitleggen.

Van Adam naar Jezus

Dit dilemma tussen wetenschap en Bijbel is niet nieuw. Kerkvaders werden ook al geconfronteerd met heidense natuurfilosofen en vrijzinnige kerkleiders die alles verwierpen wat niet bij hun wetenschappelijke wereldbeschouwing paste. Maar in tegenstelling tot wat veel christenen nu doen, ging de vroege kerk daar juist niet in mee. Dat laat kerkhistoricus prof. dr. Benno Zuiddam, verbonden aan de theologische faculteit van Potchefstroom in Zuid-Afrika, zien in een uitgebreid artikel in de nieuwste uitgave van Weet Magazine. Volgens Zuiddam hielden de kerkvaders vast aan wat de Bijbel leert over de schepping.

Ireneüs

Ireneüs van Lyon, die leefde in de tweede eeuw, en die de eerste grote kerkvader was na de periode van de apostelen, geloofde dat alle mensen van Adam afstamden en dat er een directe stamboom was van Adam naar Jezus. ‘Daarom,’ schrijft hij, ‘laat Lukas zien dat de stamboom die het voorgeslacht van onze Heere terugvoert tot Adam, 72 geslachten bevat (…)’. Ook geloofde hij in de historische Eva, en schreef hij dat de dieren in de oorspronkelijke schepping geen vleeseters waren.

Volle ark

Een andere bekende kerkleider, Origenes (185-253/254), staat erom bekend dat hij bepaalde Bijbelteksten meer allegorisch uitlegde. Maar in verband met de ouderdom van de aarde is hij toch heel duidelijk. Hij waarschuwt tegen het omlaaghalen van ‘het scheppingsverslag van Mozes, dat leert dat de wereld nog geen tienduizend jaar oud is en zelfs veel jonger dan dat.’ Hij geloofde ook dat de ark echt alle dieren en genoeg voedsel bevatte. Zelfs Origenes was dus in termen van onze tijd een creationist.

Augustinus

Ook Augustinus verzette zich tegen Griekse wetenschappers in zijn tijd die leerden dat de aarde oud zou zijn: ‘Zij zijn misleid door zeer onbetrouwbare geschriften die menen dat de geschiedenis [van de aarde] al vele duizenden jaren is, hoewel, gerekend vanuit de heilige Schrift, wij menen dat er nog geen zesduizend jaren voorbij zijn gegaan.’

Deze en vele andere voorbeelden laten volgens Zuiddam duidelijk zien wat de christenen destijds geloofden: ‘Wie tegenwoordig niet in de schepping wil geloven, moet beseffen dat hij iets anders belijdt dan de kerk van vroeger, en in feite de inhoud van het geloof verandert.’

Weet Magazine

Weet Magazine is een tweemaandelijks verschijnend populairwetenschappelijk tijdschrift dat nieuws uit de natuur, techniek en wetenschap beschrijft vanuit een christelijk perspectief. Het meest recente nummer verscheen op 5 augustus 2021, met daarin een uitgebreider artikel over de visie van kerkvaders op Genesis. Abonnee worden kan via de website van Weet Magazine.