Kees van der Staaij: China heeft hele duistere kanten

In de omgang met China moet het westen uitgaan van de drie r’s: respect, realisme en ruggengraat. Dat zei SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij tijdens het debat in de Tweede Kamer over China. Respect is nooit weg, zeker niet voor een land met zo’n rijke geschiedenis. Tegelijk moeten we realistisch zijn: China heeft hele duistere kanten, zeker de huidige machthebbers. Ruggengraat is daarom nodig.

In dat kader nam de SGP het op voor de vele miljoenen die vervolgd of onderdrukt worden in China. Naast de Oeigoeren zijn dat ook veel christenen. Inmiddels zijn dat er ruim 100 miljoen. Die ruggengraat helpt ook Taiwan en Hong Kong, een land en een stad waartegenover de Chinezen met de dag intimiderender worden.

Lees hier de bijdrage van SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij aan het commissiedebat.

In het boek Botsende supermachten wordt de rivaliteit tussen China en de Verenigde Staten vergeleken met de Peloponnesische Oorlog. Destijds maakten de groeiende macht van Athene en de angst die dat de oude macht Sparta inboezemde, oorlog onvermijdelijk. Een cruciale vraag in onze tijd is of China en de VS – en het Westen in brede zin – in staat en van wil zijn om aan deze logica te ontsnappen. Wat de SGP-fractie betreft vraagt dat om respect, realisme en ruggengraat.

Respect

Ieder gesprek met én over China begint dus met respect.Laten we wel zijn: de Chinese beschaving stond al ééuwen voor de reisverslagen van Marco Polo bekend om zijn immense omvang en luister. Wederkerig mogen we ook van China respect verlangen voor de internationale rechtsorde en de legitieme belangen van andere landen.

Wanneer China in haar omgeving of ver daarbuiten afspraken of soevereiniteit schendt, is dat geen houding die respect toont of afdwingt. Wat is de status rond het creëren van harde afspraken tussen de EU en China over handel, export, intellectueel eigendom en (digitale) veiligheid? Kent de EU inmiddels een mechanisme voor het sancties tegen bedrijven of individuen uit China of elders die afspraken hierover schenden?

Realisme

Realisme noopt ons tot respect voor China als economische en militaire macht, al toont onder meer de onrust rondom Evergrande ook China’s kwetsbaarheid. Realisme noopt ons óók tot het erkennen van de wederzijdse afhankelijkheid. Daarom blijft de dialoog met China cruciaal: we zullen het samen moeten rooien. Toch is het ook realisme dat ons dwingt voorbereid te zijn op donkere scenario’s. De SGP pleit dan ook voor proportionele versterking van defensie en diplomatie. Deelt de minister de opvatting dat Nederland allereerst de eigen defensie moet versterken? Wat is daarvoor nodig? Wil de minister in kaart brengen welke strategische en economische kansen toenadering tot de AUKUS-alliantie voor Nederland zou bieden?

Ruggengraat

Ten derde is ruggengraat nodig om de stabiele kracht van de democratie, rechtsstaat en internationale rechtsorde te blijven benoemen. China’s leiders kennen de Westerse beschaving maar al te goed, dus ik vermoed dat concessies van het westen op deze punten hen hogelijk zouden verbazen. De SGP zegt: adeldom verplicht.

Wat heeft de EU sinds het strategische uitkijkje van maart 2019 gedaan en bereikt inzake mensenrechten in China? Kan de SGP erop vertrouwen dat Nederland, zowel bilateraal als binnen de VN, blijft opkomen voor de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting voor de bijna 100 miljoen christenen in China? Is de minister bijvoorbeeld bereid zijn zorgen over te brengen over de groeiende staatsbemoeienis in (huis)kerken?

Tot slot: kan de bevolking van Hong Kong en Taiwan blijven rekenen op onze sympathie?