Het wordt menens. ‘Kijk goed!’, zegt Mozes. ‘Ik stel jullie voor: de zegen en de vloek. Kijk ze in de ogen!’ Ja, je kan wel kijken, maar toch niks zien, ook al staat het recht voor je neus!‘
Besef goed, vandaag stel ik u voor de keuze tussen zegen en vloek. Zegen, als u gehoorzaam bent aan de geboden van de HEER, uw God, zoals ik ze u vandaag voorhoud. Vloek, als u zijn geboden niet gehoorzaamt en afwijkt van de weg die ik u vandaag wijs en achter andere goden aan loopt die u eerst niet kende.’ (Deuteronomium 11:26-28)
Bracha en kelalla
Eerst is daar ‘bracha’, de zegen. Israël is als eerste geroepen om in de zegen van Abraham te delen. Welvarend en succesvol worden. De aarde vervullen met vruchten. In Abrahams voetstappen verdergaan. Maar, die zegen brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee. Gehoorzaamheid.
Als tweede is daar ‘kelalla’, de vloek. Het is ‘klein zijn’, ‘niets voorstellen’. De vloek brengt een volk, brengt mensen, tot vernedering. Veroorzaakt allerlei materiële en geestelijke nood. Uiteindelijk eindig je in de goot.
Ongehoorzaamheid
De opdracht was: direct na de verovering van het land de zegen uitspreken op de berg Gerizim, de vloek op de berg Ebal. En alle afgoderij met wortel en tak uitroeien. Er zou maar één plaats zijn waar de God van Israël gezocht en aanbeden werd.
En daar zat ‘m net de crux. Hoe snel ging Israël de Eeuwige verwarren met de Kanaänitische vruchtbaarheidsgoden. De grootste uitdaging voor Israël bestond niet uit zwaarden en schilden. Het was eerder de dreiging van afgoden en demonen.
Iran
Zo is daar momenteel de dreiging vanuit Iran, die met het verstrijken van de tijd steeds grimmiger lijkt te worden. Wat is dan de juiste weg? Diplomatie en het sluiten van een nucleaire deal, zoals Obama destijds deed en nu de regering Biden opnieuw wil doen? Of de harde lijn van Trump, zoals ook de Israëlische Likudleider, Benjamin Netanyahu voorstaat? De huidige premier, Yair Lapid, lijkt daar op een kalme manier tussendoor te manoeuvreren. Zijn partij Yesh Atid (‘Er is een Toekomst’) stijgt dan ook in de peilingen, ook vanwege het snel afhandelen van de ‘Gaza operatie’.
Crises
Maar er zijn ook andere dreigingen: de coronacrisis is nog niet uitgewoed. Donderdag kwam naar buiten dat de WHO dit jaar al een miljoen doden registreerde. En ondertussen is er een energiecrisis aan de gang, in eigen land een landbouwcrisis. En we kampen met droogte en een mensonterende asielcrisis. Schokkend. In een lied uit 1985 bezong Frank Boeijen ooit zíjn schokreactie, toen hij op een dag een ex-klasgenote als prostituee in het Nijmeegse Kronenbrurger Park zag tippelen: ’Ga die wereld uit … En vraag niet waar de weg is, want iedereen is de weg kwijt…’
Complot
Ondertussen zijn er lieden die altijd weer de oorzaak van alle ellende bij anderen zoeken. Onlangs reageerde het CIDI afkeurend op een tweet van FvD-leider Thierry Baudet. Hij onderschreef daarin een complottheorie over de (Joodse) Rothschild-banken. Die zouden alle macht bezitten… De theorie is in feite de zoveelste giftige versie van het antisemitische cliché dat Joden heimelijk aan de touwtjes trekken. Nu had de bankiersfamilie Rothschild ooit een vergelijkbare rijkdom en invloed als nu Bill Gates of Jef Bezos. Het ooit populaire lied ‘If I were a rich man’ uit ‘Fiddler on the Roof’ heette ooit in het Jiddisch ‘Ven ikh bin Rothschild‘. Toch blonk juist deze familie uit in liefdadigheid en waren ze betrokken bij de Balfour-verklaring. In die verklaring stelde de toenmalige Britse regering positief te staan tegenover het stichten van een ‘Nationaal Tehuis voor het Joodse Volk in Palestina’.
Wat is dan de eigenlijke uitdaging? Voor ons allemaal geldt: gaan we de weg van de afgoderij (hebzucht, hooghartigheid, ikgerichte behoeftebevrediging). Of die van gehoorzaamheid, van liefde, van zegen…
Jezus antwoordde: ‘Wanneer iemand Mij liefheeft zal hij zich houden aan wat Ik zeg, mijn Vader zal hem liefhebben en mijn Vader en Ik zullen bij hem komen en bij hem wonen. (Johannes 14:23)
Het gedeelte dat deze week in de synagoge wordt gelezen is Reëe (Zie!) en beslaat Deuteronomium 11:26–16:17. Tekst © Sybe de Vos | 27 augustus 2022. Illustratie: Sybe de Vos (m.b.v. DALL·E Open AI)
Sybe de Vos
© Sybe de Vos
26-08-2022
Onderwijs
https://www.sjoeal.nl