Column – ‘Wanneer je erop uitgaat…’ Nu houdt Mozes het volk een lijst met specifieke regels voor. De basis voor al die regels zijn de ‘Tien Woorden’, gelovigen in de God van Israël erkennen ze. Maar hoe zijn wij als we erop uittrekken? Nemen we ze mee in ons dagelijks doen en laten, of geldt dan opeens het recht van de sterkste?
Mozes noemt een hele serie specifieke situaties: oorlog en strijd, huwelijk en seksualiteit, opvoeding en reinheid, zorg en opkomen voor zwakken en armen, barmhartigheid en veiligheid… tot aan het terugbrengen van wat verloren is en het beschermen van dieren. Regels over de praktijk van het leven. Mogen liefde en trouw je nooit verlaten, wind ze om je hals, schrijf ze in je hart. (Spreuken 3:3)
Maar, hoe pas je dat toe in het leven van alledag? Jezus leert zijn volgelingen: Wie betrouwbaar is in het geringste, is ook betrouwbaar als het om veel gaat, en wie oneerlijk is in het geringste, is ook oneerlijk als het om veel gaat (Lucas 16:10). En in Matteüs 5:19 heeft hij het over ‘de minste van alle geboden’. Volgens de Talmoed is dat kleinste gebod:
‘Wanneer je onderweg een vogelnest tegenkomt…’ Je mag de eieren wel meenemen, maar de moedervogel moet je laten vliegen. De belofte is dan: ‘zodat het je goed gaat en je lang leeft’ (Deuteronomium 22:6).
Het is dezelfde belofte die we ook lezen bij een van de Tien Woorden: ‘Eer je vader en je moeder…’ (Deuteronomium 5:16). Respect voor het leven staat kennelijk op één lijn met eerbied voor degenen die je hebben voortgebracht en opgevoed. Maar ook: eerbied voor de arme en behoeftige. Eerbied voor de heiligheid van het leven. En dan ben je al snel bij de grote issues…
Iets groots gebeurde ongetwijfeld afgelopen donderdag. ‘The Queen of England’ stierf op 96-jarige leeftijd. Voor de meeste Engelsen ‘een instituut’. Zeventig jaar op de troon. Vrijdagmorgen stroomden mensen in alle vroegte naar Buckingham Palace om te rouwen en ’s middags waren er 96 saluutschoten te horen. Elizabeth, officieel hoofd van de Anglicaanse Kerk, stond ook bekend als een gelovige vrouw. Ter gelegenheid van haar 90e verjaardag werd een boek uitgegeven met de titel: ‘The Servant Queen and the King she serves’. De UK moet nu verder onder leiding van de kersverse premier, Liz Truss, en met Charles als de nieuwe koning. Een tijdperk wordt afgesloten…
Een ander tijdperk werd afgesloten in Duitsland. Maandag 5 september 2022 vroeg het land officieel vergeving aan de nabestaanden van de Israëlische slachtoffers van de Palestijnse terreuractie tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München. ‘Er zijn onvergeeflijke fouten gemaakt’, stelde president Steinmeier tijdens de herdenkingsceremonie, in aanwezigheid van president Herzog van Israël en de voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité, Thomas Bach. Tijdens de herdenking sprak ook Ankie Spitzer-Rechess, de weduwe van schermcoach André Spitzer. Zij heeft een lange eenzame strijd gevoerd ‘op weg naar gerechtigheid’. Die bestond uit 28 miljoen euro schadevergoeding voor de nabestaanden. Maar voor haar was het geen afsluiting: ‘Het gat in mijn hart zal nooit genezen’, verklaarde ze.
In de indringende documentaire ‘Ankie’ die door de Kro-Ncrv werd uitgezonden, werd pijnlijk duidelijk dat er van de kant van de Palestijnen geen verontschuldigingen te verwachten zijn. De moordenaars van de Israëlische atleten worden er als ‘helden’ vereerd. En een nieuwe golf van terreur laaide onlangs weer op in Judea en Samaria. Zelfs in het gemoedelijke kustplaatsje Jaffa werd een Palestijnse terrorist ternauwernood gearresteerd. Hij was onderweg naar Tel Aviv met een machinepistool en twee bommen. Hoelang nog, kun je denken. In ieder geval zolang er haat bij Palestijnse kinderen wordt geïnjecteerd met door de EU gesponsorde schoolboeken. En zolang studenten op UNRWA scholen gehersenspoeld worden met ongekende agressie tegen Joden. Zolang er zelfs een door het buitenland gesponsord museum bestaat, waar bezoekers met behulp van Virtual Reality ‘mee kunnen doen’ aan het stenen gooien tijdens een ‘intifada’. Tot zolang lijkt er geen verandering te komen.
Toch mogen wij er in het leven van alledag op ‘uittrekken’ en Gods Onderwijzing in ons hart meedragen. Het is niet zomaar een wet. Het is de Wet van de Liefde.
Wees elkaar niets schuldig, behalve liefde, want wie de ander liefheeft, heeft de wet vervuld. Want: ‘Pleeg geen overspel, pleeg geen moord, steel niet, zet uw zinnen niet op wat van een ander is’ – deze en alle andere geboden worden samengevat in deze ene uitspraak: ‘Heb uw naaste lief als uzelf.’ Liefde berokkent de naaste geen kwaad, dus de wet vindt zijn vervulling in de liefde (Romeinen 13:8-10).
Sybe de Vos
Het gedeelte dat deze week in de synagoge wordt gelezen is Ki Tetsee (Waneer je uittrekt) en beslaat Deuteronomium 21:10-25:19. Tekst © Sybe de Vos | 10 september 2022. Illustratie: Sybe de Vos, m.b.v. DALL•E software.
Sybe de Vos
© Sybe de Vos
10-09-2022
Onderwijs
https://www.sjoeal.nl