Vanavond is de jaarlijkse uitvoering van de Matthäus Passion in Zwolle door Toonkunstkoor Caecilia. Ze brengen dit meesterwerk van J.S. Bach voor de 75e keer ten gehore. Met een echt barokorkest, het Florilegium Musicum, dat speelt op instrumenten in barokstemming.
Bezoekers gaan de Matthäus dus horen zoals die in de tijd van Bach geklonken moet hebben. En met zes uitmuntende solisten, uit alle windstreken, maar ook van heel dichtbij: de Zwolse sopraan Heleen Koele.
Onder leiding van dirigent lassen Raykov voeren Toonkunstkoor Caecilia, Florilegium Musicum en het Dalfser jongenskoor op woensdag 29 maart in De Spiegel in Zwolle de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach uit.
Het verhaal van evangelist Mattheüs is de rode draad. Het gaat over de laatste dagen van Jezus. De zangers en koren vertolken de verschillende rollen, onder meer Christus, Judas, Petrus, de leerlingen, de hogepriesters en het volk. De solisten zijn Seil Kim, Berend Eijkhout, Heleen Koele, David van Laar, Leon van Liere en Pieter Hendriks.
150 jaar toonkunstkoor Caecilia Zwolle (1873-2023)
Toonkunstkoor Caecilia Zwolle is opgericht in 1873 als plaatselijke afdeling van de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst. Met dit lidmaatschap stond het koor garant voor hoge kwaliteit. De nieuwe afdeling was een fusie van enkele kleine bestaande koorverenigingen. Tegenwoordig telt het koor ca. 90 vaste leden, afkomstig uit Zwolle en wijde omgeving, voor de Matthäus Passion aangevuld met een tiental projectleden.
Caecilia is het enige koor in de regio dat grote koorwerken op de planken brengt met professionele orkesten en internationale bekende solisten, onder wie grote namen van wie nog steeds cd’s te koop zijn: Jo Vincent, Aafje Heijnis, Elly Ameling, Cristina Deutekom. Met als waardige opvolger een van onze sterren van vandaag: onze “eigen Zwolse diva”, sopraan Heleen Koele.
Regionaal is Caecilia het meest bekend van de jaarlijkse Matthäus-uitvoering, vandaag voor 75e keer. Gelukkig wordt ook ons jaarlijkse najaarsconcert druk bezocht. Dan voeren we steeds een of meer beroemde klassieke werken uit, zoals Händels Messiah, Bachs Weihnachtsoratorium of Haydns Die Schöpfung.
In het verleden mocht Caecilia het openingsconcert verzorgen van alle Zwolse schouwburgen: Odeon, de Buitensociëteit, Theater de Spiegel en Academiehuis Grote Kerk en hebben we in alle Zwolse theaters opgetreden. In de eerste jaren vooral in Odeon, vanaf 1890 in “het nieuwe Zwolsche concertgebouw”, de Buitensociëteit en vanaf 2006 afwisselend in Theater de Spiegel en Academiehuis Grote Kerk, en tot voor kort ook in de Dominicanenkerk.
Toonkunstkoor Caecilia is met haar bijna 150-jarig bestaan weliswaar stokoud, maar tegelijk springlevend en ambitieus!
De Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach
In zijn boek Johann Sebastian Bach tekent schrijver en Bachliefhebber Maarten ’t Hart op: “Mijn leven lang heb ik nooit een moment van onzekerheid gekend over de vraag wat Bachs meest aangrijpende compositie is. Zonder twijfel de Matthäus Passion. Noch qua lengte, noch qua diepgang, noch qua ontroeringskracht is er ook maar iets wat daarmee te vergelijken valt.”
Hoe komt het toch dat de Matthäus Passion zovelen tot in het diepst van hun hart raakt? Terwijl de kerken meer en meer leeglopen, wint de “Matthäus” in ons land nog steeds aan populariteit onder zowel gelovigen als niet-gelovigen. Nergens ter wereld, zelfs niet in Bachs eigen Duitsland, is er zo’n rijke Matthäus-traditie als in Nederland. “De Matthäus Passion slaagt erin ongelovigen één dag per jaar aan de rand van de bekering te brengen”, aldus Paul Witteman. “Jezus’ hoofd vol bloed en wonden brengt mij op de gedachte dat er een betere wereld mogelijk moet zijn dan die waarin wij leven en dat ik er meer voor zou moeten doen om die te bereiken.”
Zonder twijfel is het het verhaal dat ons raakt. Bariton Maarten Koningsberger, die tientallen keren de rol van Heere Jezus in de Matthäus Passion vertolkte, verwoordt het zo: “Kijk naar Petrus, die het niet kan opbrengen om achter Jezus te gaan staan, dat gaat over ons, over al die keren dat wij niet sterk genoeg waren.” Maar naast het verhaal, is het toch bovenal de muziek die ons tot tranen toe ontroert. “De muziek raakt je vol in het middenrif”, aldus theoloog Ad de Keyzer.
Iassen Raykov – dirigent
Iassen Raykov, sinds 2018 onze dirigent, is een zeer veelzijdig musicus. In zijn geboorteland Bulgarije studeerde hij piano bij onder meer Dimo Dimov aan het Staatsconservatorium in Sofia. Hij vervolgde zijn pianostudie aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam bij Gert Jan Vermeulen en Marcel Baudet en studeerde daarnaast koordirectie bij Jos Vermunt, Daniël Reuss, Hans van den Hombergh en Jos van Veldhoven, en orkestdirectie bij Kerry Woodward aan het ArtEZ-conservatorium in Enschede. Iassens dirigeerstijl is ooit mooi omschreven als ‘soms ingetogen en dan weer flamboyant’ waarmee hij zijn zangers ‘op een betoverende wijze onder controle heeft, met discipline, concentratie en perfectie’.
Barokorkest Florilegium Musicum
Barokorkest Florilegium Musicum (muzikale bloemlezing) werd in 1978 opgericht in een periode waarin gezocht werd naar de “authentieke” uitvoering van muziek uit de barok en de klassieke periode. In de loop der jaren heeft dit professionele ensemble zich ontwikkeld tot een gewaardeerd internationaal orkest met gespecialiseerde barokmusici, die historische instrumenten of kopieën daarvan bespelen. Een vrijwel constante orkestbezetting maakt het orkest uiterst flexibel en snel om mee te werken. Doordat het orkest zo goed op elkaar ingespeeld, is blijft er vaak repetitietijd over voor interpretatie en details. De ondersteunende muzikale werksfeer van dit orkest heeft geresulteerd in een jarenlange samenwerking met vele koren in binnen- en buitenland. Op het repertoire staan alle standaard-koorwerken uit de barok en klassieke periode.
Jongenskoor Dalfsen
Initiatiefnemer en koorleider Henk Ophoff begon in 1994 een koortje met tien jongens en toen dat succesvol bleek, richtte hij in 1996 de Stichting Jongenskoor Dalfsen op. Het doel was om jongens in Dalfsen en omgeving te trainen in het zingen van voornamelijk klassieke muziek en daarin blijvend te motiveren. Het koor staat onder leiding van Erik Korterink. Koorpedagoog en opleidingsdocent is Henk Ophoff. Het koor heeft zich door de jaren heen ontwikkeld en is inmiddels bekend geworden in de wijde omgeving.
Het jongenskoor heeft zich door de jaren heen ontwikkeld en is inmiddels bekend geworden in de wijde omgeving.
Naast muzikale ontwikkeling wordt er veel aandacht besteed aan het trainen van de individuele stem. In de loop der jaren zijn ook grote werken uitgevoerd, zoals de Johannes Passion van Bach, een mis van Haydn en de Requiemcomposities van Fauré en Duruflé. De jongens werken jaarlijks mee aan uitvoeringen van de Matthäus Passion op diverse grote podia in het land. Verder heeft het koor concertreizen gemaakt naar Engeland en Duitsland. Erg geliefd bij groot publiek zijn de jaarlijkse uitvoeringen met Christmas Carols. Iedere voorlaatste zondag van de maand zingt het jongenskoor een Choral Evensong in de Zwolse Dominicanenkerk.
Datum: 29 maart 2023
Foto: Toonkunstkoor Caecilia
Website: www.caeciliazwolle.nl