Illegale prostitutie neemt toe, blijkt uit ervaringen en onderzoek van experts en veldwerkers. Mirjam Bikker ging met hen in gesprek en wil weten hoe de ChristenUnie een rol kan spelen in de aanpak van mensenhandel en de positie van de kwetsbare vrouwen kan verbeteren. Tijdens een gebedswandeling met Frits Rouvoet van Bright Fame komen de verhalen van die vrouwen tot leven.
Je moet uitkijken waar je loopt. Vanwege de soms diepe plassen regenwater tussen de schots en scheef liggende klinkers, maar vooral vanwege de grote mensenmassa. “Toeristen hebben een weekendje Amsterdam geboekt, dus ongeacht het weer komen ze naar de Wallen toe, ook als het regent” vertelt Frits Rouvoet. Hij kent feilloos de weg tussen de grachten en stegen van het Red Light District. Regelmatig zwaait hij naar een vrouw achter een van de ramen.
Ze kennen hem
Er verschijnt een glimlach op hun gezicht als hij langsloopt, ze kennen hem. Namens stichting Bright Fame gaat Frits regelmatig met vrijwilligers de straat op om in contact te komen met de vrouwen, ze hulp aan te bieden en voor hen te bidden. Deze avond sluiten Mirjam Bikker, Eline Hoogenboom (Villavie Academy) en Joëlle Gooijer-Medema namens de ChristenUnie aan.
Aangrijpend
Het is voor Mirjam niet de eerste keer op de Wallen, toch blijven de verhalen en de blikken van de veelal jonge vrouwen achter de ramen aangrijpend. “Ondanks de enorme drukte, voel je de leegte op deze plek. Ik ervaar een heilige woede over het feit dat in ons vrije land, waar we het vaak hebben over vrouwenrechten, dit dag na dag gebeurt en hier zelfs toeristen voor naar ons land komen. Het zorgt voor een mengeling van schaamte en woede en de diepe wens om hier iets aan te veranderen.” Stelletjes, groepen jongeren, oude mannen, jonge jongens en soms zelfs gezinnen slenteren langs de ramen.
Aan de andere kant van het raam
Tijdens gesprekken met de vrouwen sta je aan de andere kant van het raam en met een schuin oog naar buiten kijkend vang je de blikken van de bezoekers. Hun ogen glijden keurend van boven naar beneden. De vrouwen bonzen regelmatig op de ramen, zo waarschuwen ze elkaar, vertelt Frits. Het is verboden om foto’s te maken, maar veel toeristen hebben daar lak aan. “Hoe kan het dat wij het accepteren dat vrouwen naamloze objecten worden waar mensen mee mogen doen wat ze willen?” vraagt Mirjam zich af. “Dat is beneden de waardigheid van een mens.”
Vaak heel eenzaam
De vrouwen zijn vaak heel eenzaam, vertelt Frits. “Ze komen uit andere landen en hebben hier niets, geen familie en geen ander netwerk. Ze vinden het fijn om even een praatje te maken.” Medewerkers en vrijwilligers van Bright Fame bouwen een band op met de vrouwen door regelmatig langs te lopen en ze uit te nodigen voor koffie, een maaltijd of bijvoorbeeld een dansworkshop. “Het raakt mij dat het evangelie ook juist op een plek als de Wallen zo’n kracht heeft. Wij hebben daar politiek gezien aan bij te dragen, in de wetsvoorstellen die we doen en de maatregelen die we treffen” vindt Mirjam.
Naïef geweest
Wat er achter die verleidelijke en zelfverzekerde blik schuilgaat, is voor buitenstaanders gissen. De echte verhalen kent bijna niemand. Maar wie dicht in de buurt komen bij de echte verhalen, zijn de hulpverleners en veldwerkers. Om beter zicht te krijgen op de stand van zaken rondom prostitutie en mensenhandel, gaat Mirjam op een vrijdagavond met hen en verschillende experts in gesprek.
Leger des Heils
Het Leger des Heils ontvangt Mirjam en de deskundigen in het Meeting Point, midden in het Wallengebied. “We horen graag wat jullie zien en meemaken,” begint Mirjam de avond. “Het delen van die ervaringen is belangrijk, we willen graag weten wat wij als ChristenUnie voor jullie en deze vrouwen kunnen betekenen.” Volgens de deskundigen gaat er veel mis vanwege het huidige beleid en de handhaving ervan. “In 2000 hebben we in Nederland een systeem gecreëerd dat uitging van de mondige, zelfstandige sekswerker. Maar in feite hebben we een machine gemaakt voor niet-zelfstandige vrouwen uit het buitenland. Het aantal Nederlanders dat in de prostitutie werkt, is sindsdien verminderd” vertelt Tessa van het Scharlaken Koord. Goed beleid maken voor legale prostitutie is bijna niet mogelijk, klinkt het vanuit de experts. “Veel vrouwen zijn verstandelijk beperkt.” Volgens de hulpverleners aan tafel zijn het niet altijd krachtige vrouwen die vrijwillig hun geld verdienen met seks.
Uit het Oostblok
De meeste vrouwen die werkzaam zijn in de legale en illegale prostitutie komen uit het Oostblok of uit Latijns-Amerikaanse landen en spreken geen Nederlands. “Het beleid wordt gemaakt door Nederlandse vrouwen die vrijwillig gekozen hebben voor hun werk, de andere vrouwen komen niet aan tafel” weet Mirjam. “Maar wie willen wij dan beschermen? Al die duizenden vrouwen die niet vrijwillig in de prostitutie belanden of die ene die er zelf voor kiest?” vraagt een van de maatschappelijk werkers van het Leger des Heils zich aangedaan af. “Bovendien is het veel te makkelijk om in de prostitutie te belanden”, vervolgt ze. “Als de vrouwen eenmaal in Nederland zijn, een paspoort hebben en 21 jaar zijn, mogen ze een raam huren. De meeste vrouwen weten niet waar ze aan beginnen.”
Beleid maken is lastig
“Ik denk dat we in Nederland heel naïef zijn geweest”, beaamt Mirjam. Je belandt niet zomaar vrijwillig in de prostitutie, juist daarom is beleid maken zo lastig volgens de medewerkers van het Scharlaken Koord. “Sommige vrouwen zeggen dat ze het vrijwillig doen, omdat ze geld voor hun kinderen verdienen. Als je het vanuit dat oogpunt bekijkt, doen ze het vrijwillig.” En: “Er zijn zelfs vrouwen die met schroom vertellen dat hun moeder hun pooier is.” De veldwerkers en deskundigen zijn het erover eens dat geld een grote drijfveer is voor jonge vrouwen. “Prostitutie is geen werk, het is armoede.”
Onzichtbare prostitutie
Terwijl het huidige beleid rondom prostitutie in Nederland volgens de experts lijkt te rammelen, neemt de illegale prostitutie toe. “Legale prostitutie lijkt af te nemen, terwijl het illegale circuit lijkt te groeien.” In 2021 werd een Amsterdamse vrouw opgepakt, ze had 1600 adressen in haar telefoon van prostituees en mensen die het mogelijk maakten om illegaal als sekswerker actief te zijn. De vrouwen verbleven niet langer dan een week op dezelfde plaats, ze trokken van appartement naar appartement.
Explosie van illegale prostitutie
Dit verhaal haalde het nieuws, maar het is een nieuwe manier van prostitutie die volgens de experts misschien nog wel een groter probleem vormt, vooral omdat er geen zicht op is. “We zien een explosie van illegale prostitutie van vrouwen die in verschillende gebieden werken.” Het Scharlaken Koord probeert contact te krijgen met deze vrouwen, maar dat is ontzettend moeilijk. “Maffia hebben de macht over de appartementen. Dames hebben een contactpersoon en reizen door de hoofdsteden van Europa van het ene naar het andere appartement.”
Vrijwel onmogelijk om eruit te komen
Eenmaal in het circuit, is het voor vrouwen vrijwel onmogelijk om eruit te komen. “Ze denken vaak dat het voor vier weken is, maar voor je het weet zit je hier jaren en dan zit je vast.” De gevangenis is niet alleen het geld, het is ook de psychologie, vertellen de experts. “Op een gegeven moment weet je niet meer hoe je het leven anders kunt leiden.” In Nederland is huisprostitutie legaal, dit maakt deze illegale mensenhandel mogelijk. Zowel de experts als Mirjam pleiten voor een verbod op huisprostitutie.
Probleem aanpakken
“Daarnaast moeten we het probleem ook aan de voorkant aanpakken. Het is triest dat Britten hiervoor naar Nederland komen.” Graag ziet Mirjam meer draagvlak voor die mening in de Tweede Kamer. “Er wordt onmiddellijk voor het toerisme gevreesd als het over dit thema gaat.” Deze vorm van toerisme en de criminaliteit op het gebied van mensenhandel moeten aangepakt worden, maar het welzijn van de vrouwen staat voorop. “We moeten het dragelijk en zo veilig mogelijk m ken voor de vrouwen die er eenmaal in zitten”, vindt Mirjam. Voor het welzijn van de vrouwen blijft ze zoeken naar medestanders in de Tweede Kamer. De strijd tegen prostitutie en mensenhandel zal hoog op het prioriteitenlijstje van Mirjam en de ChristenUnie blijven staan.
Meer: www.brightfame.nl
Tekst: Lisette van Dalen
Beeld: Gerbert Floor
Web: www.christenunie.nl
Hoofdfoto: © Henk-Jan Oudenampsen
Dit artikel verscheen eerder in het ChristenUnie Magazine
