Mirjam Bikker: Bij ongewenste zwangerschap kiezen voor uitdragen

Vandaag wordt er in de Kamer gesproken over de initiatiefnota Toegang tot veilige en legale abortuszorg voor iedereen. In het debat vraagt ChristenUnie-leider Mirjam Bikker aandacht voor de waarde van het ongeboren leven en hulp voor vrouwen met een onbedoelde zwangerschap. Daarnaast spreekt ze ook over het belang van nationale wetgeving en haar inzet voor mindere abortussen: ‘De omgang met zorg moet je nationaal bepalen.’

Zie hieronder de tekst van Mirjam Bikker, uitgesproken in debat. In de interrupties stond Mirjam Bikker ook stil bij de demonstraties bij abortusklinieken.

Een intens dilemma

We spreken vandaag over een ingewikkeld onderwerp. Elke vrouw die een ongewenste zwangerschap meemaakt gaat door een intens dilemma. Bij elke zwangerschap die wordt afgebroken komt verdriet kijken. Want bij een abortus zijn er minstens twee levens in het geding. Die van de vrouw en het ongeboren leven. Onze Nederlandse abortuswetgeving kent aan beide waarde toe: de autonome beslissing van de vrouw en de bescherming van het ongeboren leven. Als ChristenUnie-fractie vinden we dat vrouwen met een onbedoelde zwangerschap zoveel mogelijk geholpen moeten worden om in deze noodsituatie te kunnen kiezen voor het uitdragen van de zwangerschap. En als daar rond financiën of andere stressvolle en culturele omstandigheden in het geding zijn dan is het onze grote zorg dat we steeds meer die balans hebben afgebroken.

Abortus een mensenrecht?

De initiatiefnemer van de nota die we vandaag behandelen start haar nota met de constatering dat abortus een mensenrecht is, maar tot haar verbazing niet in het Europese Handvest van de Grondrechten staat. Zou het dan niet zo zijn dat tot nu toe – en in mijn opinie moet dat zo blijven – abortus géén mensenrecht is? Dat Frankrijk ervoor kiest om abortus in de grondwet op te nemen vind ik ingewikkeld, maar in Nederland hebben we daar niet voor gekozen, en in heel veel andere landen ook niet. Ik kan me de ambitie van de initiatiefnemer indenken om vrouwen in andere Europese landen die niet dezelfde toegang tot een abortus hebben te helpen. Maar net zoals denk ik een meerderheid van Nederland de striktere abortuswetgeving uit Polen niet in Nederland wil hebben ingevoerd, zo is het ook niet aan Nederland om onze normen op te leggen aan andere landen.

Mogelijkheden exporteren naar het buitenland

De initiatiefnemer wil de mogelijkheden die we in Nederland hebben voor abortus toch exporteren naar het buitenland. Naast het feit dat ik de abortuswetgeving en de abortuspraktijk in Nederland te ongebalanceerd vind, is hoe zwangerschapsafbreking geregeld is nog steeds een nationale bevoegdheid. De omgang met zorg moet je nationaal bepalen en andere Europese landen hebben daar zeer weinig over te zeggen. En niet voor niets. Op deze manier is er ruimte voor de nationale context, situatie en nationale overtuigingen. Zoals we die ruimte in Nederland hier hebben, moeten we dan ook een ander land de ruimte geven om daar een andere invulling aan te geven.

Dan specifiek over het voorstel een aantal vragen:

Een digitaal consult is volgens de Geneesmiddelenwet mogelijk als er geen lichamelijk onderzoek nodig is. Hoe bepaalt de arts de termijn zonder echo? Hoe wordt een buitenbaarmoederlijke zwangerschap opgespoord zonder echo?
De minister wil de afweging of een digitaal consult passend is bij een abortus of niet bij de beroepsgroep laten. Is het niet aan de politiek om hier een uitspraak over te doen? Voelt de minister mee dat dit niet alleen een medische keuze is maar ook een ethische?
De minister wil de juridische uitwerking overlaten aan een nieuw kabinet. Waarom? Zonder een vrouw te zien is het toch onmogelijk om veilig en betrouwbaar een abortus toe te staan als arts?

Ik lees in de reactie van het kabinet dat er kans op vervolging is van artsen die dit gaan uitvoeren, door andere landen.

Mijn vraag aan de initiatiefnemer is hoe zij die consequentie weegt en zou willen dragen voor deze artsen. Of zou ze willen adviseren geen gehoor te geven aan rechtsverzoeken uit andere landen?
En hoe weegt ze de gevolgen voor de verhouding tussen Nederland en ander landen in Europa, nu de inschatting van de minister is dat deze flink verstoord kunnen worden?

Over staan voor vrouwen en hulp

Hoe je ook over abortus denkt, we willen allemaal dat vrouwen in het intense dilemma van een ongewenste zwangerschap kan terugvallen op een goede en steunende gemeenschap en goede hulp. En ook dat zij de vrijheid heeft om te kiezen voor het kind en alle praktische hulp, in huisvesting, financiën, studie-ondersteuning, werk, krijgt aangeboden die nodig is.
Ik zou daarom aan de initiatiefnemer wille vragen of zij juist ziet dat op dat punt werk aan de winkel is, en ook aan de minister, omdat we juist die andere kant van ons beleid volgens mij voluit tot uitdrukking moeten brengen. In een tijd dat de ontwikkelingshulp onder druk staat zou ik het prachtig vinden als Nederland daarin voorvechter is.

Onze ambitie is om het aantal abortussen te verminderen en laten we daar gezamenlijk werk van maken.