Psalmen voor Nu op Kerk en Gemeentebeurs

Vanmiddag gaf het team van Psalmen voor Nu een miniconcert op de Kerk en Gemeentebeurs 2012 in Utrecht. Terwijl het publiek rustig een broodje zat te eten, kwamen diverse Psalmen voorbij. Een berijming in hedendaags Nederlands, op nieuwe melodieën in de brede traditie van de moderne populaire muziek.

Toen in mei 2003 landelijk bekend werd waar het team van Psalmen voor Nu mee bezig was, haalde dat alle media, van het NOS-journaal tot de nieuwtjesrubriek van de popzender MTV. De Telegraaf kopte: ‘Popmuziek moet psalmen redden’, en daar had Psalmen voor Nu het eerste probleem al. Hoe moest je op dat podium uitleggen dat de psalmen zichzelf wel redden, omdat ze al pakweg drieduizend jaar glansrijk overeind gebleven zijn? En hoe leg je uit dat psalmen van tijd tot tijd opnieuw berijmen iets is dat de christelijke kerk in de loop van de eeuwen stééds gedaan heeft?

Ook binnen christelijk Nederland riep Psalmen voor Nu vragen op. Er zijn christenen die nauwelijks psalmen zingen. Onder hen klonk soms de vraag waarom je per se zoveel moeite wilde doen voor die oude psalmen. Je kon toch ook mooie nieuwe liedjes maken? En christenen die nog week in, week uit psalmen zingen vroegen zich soms af of het wel nodig is, zo’n nieuwe psalmberijming. Het huidige psalmboek is toch een prachtige erfenis?

De initiatiefnemers houden van de psalmen. De meeste teamleden zijn ermee opgegroeid en de psalmen zijn in lange jaren zingen, in oude of nieuwe berijming, voor hen tot leven gekomen. Voor hen zijn de psalmen een liedboek dat met geen ander liedboek te vergelijken is. De psalmen laten de gelovige alle hoeken van de religieuze binnenkamer zien. De psalmdichters zijn soms ongelooflijk vertrouwd met God, en soms ook huiveringwekkend eenzaam. En alles mag uitgezongen worden, hardop. Omdat God luistert. Wie de psalmen kwijtraakt, lijdt een verlies dat door geen andere liedtraditie kan worden goedgemaakt.

Tegelijk stellen de mensen van Psalmen voor Nu vast dat de psalmen onder druk staan, terrein verliezen. Niet alleen doordat er nieuwe liedtradities opkomen, maar ook doordat de bestaande berijmingen voor veel jonge mensen niet meer aansluiten bij hun wereld. Het is hun taal niet, het is hun muziek niet. De vooroorlogse kerktaal werpt een drempel op, zodat ze niet begrijpen wat ze zingen. En de melodieën uit pakweg 1540 verschillen nogal van wat ze zelf op hun kamer draaien.

Die drempels zijn te slechten, gelooft het team van Psalmen voor Nu. Door een berijming te maken in fris, direct en herkenbaar Nederlands. En door nieuwe melodieën te componeren, die beter aansluiten bij wat mensen thuis zoal luisteren.

Wil Psalmen voor Nu concurreren met de bestaande berijming? Nee, Psalmen voor Nu wil alleen maar een nieuwe berijming beschikbaar maken. Ter toetsing. Het team heeft gemerkt dat daardoor in kringen waar nauwelijks nog psalmen gezongen worden ineens herontdekt wordt welke schat er in de Bijbel verborgen ligt. En in kringen waar de psalmen in hun huidige berijming nog volop in ere zijn, werken de Psalmen voor Nu drempelverlagend, juist naar die berijming toe. Als je de versie van Psalmen voor Nu kent, is ook de bestaande berijming beter te begrijpen. En wat je begrijpt, kun je gaan waarderen.

Psalmen voor Nu wil zich niet bemoeien met het zingen van haar berijmingen in erediensten. Dat is een afweging die kerkenraden, oudsten en predikanten moeten maken. Zij kennen de plaatselijke situatie. Het projectteam legt haar berijmingen eenvoudig klaar voor gebruik.

Nou ja, eenvoudig… Wie zich op de psalmen stort, zal zijn werk heel zorgvuldig moeten doen. Psalmen voor Nu bestaat eigenlijk uit drie teams: een team van hebraïci, grondtaalspecialisten die de dichters en de componisten helpen bij het begrijpen van wat er in de grondtekst staat. Daarnaast een team van dichters, die de grondtekst vertalen in fris Nederlands, met een mooie klank en een goed ritme, dat zich ervoor leent om gezongen te worden. En tenslotte componisten die deze tekst proeven, en van een melodie voorzien die erop past. Dat laatste is niet het makkelijkste deel van de berijming: er moet een melodie komen die zowel solo vanaf een poppodium gezongen kan worden, alsook door een zingende gemeente van honderden mensen.