Jacob is losgekomen uit de macht van Laban en is terug in het beloofde land. Daar wacht de volgende uitdaging: Ezau. Hij komt er al aan, met vierhonderd man bij zich. Het zweet breekt hem uit…
Maar voordat ze elkaar onder ogen komen, vindt er ’s nachts een andere ontmoeting plaats. Een man worstelt met Jacob tot het opgaan van de zon, maar krijgt het niet voor elkaar hem te overmeesteren. Dan ‘raakt’ hij Jacobs heup aan en wil gaan, maar Jacob dwingt hem eerst een zegen af. Hij blijft tenslotte mank achter. Maar wie is die ‘man’?
In dit bizarre verhaal wordt de ‘man’ vaak geduid als ‘de Engel van God’.
Het is duidelijk een hemels wezen en noemt Jacob zelfs bij een nieuwe naam: ‘Israël’. Maar volgens een andere uitleg is deze ‘man’ de engelvorst van Esau… In ieder geval heeft Ezau aanvankelijk een vijandige intentie. Waarom zou hij anders met vierhonderd man op Jacob afkomen? Waarschijnlijk niet om een erehaag te vormen. Maar de God van Jacob keert uiteindelijk alles ten goede.
In de geschiedenis van het Joodse volk is Ezau (of: Edom, het volk dat uit hem voortkwam) zelfs een codewoord geworden voor het ‘Romeinse Rijk’ en alles wat daaruit is voortgekomen. Zoals de institutionele kerk die de Joden heeft vervolgd in pogroms, kruistochten en inquisitie, tot en met de haatpreken van Luther en de vervolging door de Nazi’s. En nog steeds worden de nazaten van Jacob belaagd door het oplevend antisemitisme.
Dat antisemitisme uit zich op allerlei manieren en op allerlei niveau’s. Steeds vaker in de vorm van antizionisme. Zo was er weer een resolutie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties waarin Israël wordt opgeroepen om het vermeende nucleaire arsenaal op te geven. 5 landen stemden met Israël hier tegen, waaronder de VS en Canada, 149 voor. 26 onthielden zich van stemming, waaronder enkele Europese landen. Terwijl Iran nu, volgens de voormalig nucleair inspecteur voor de VN David Albright, genoeg uranium heeft verrijkt om een kernwapen te produceren. Terwijl de Westerse landen ook nog eens onvermoeibaar probeerden een deal met de Islamitische Republiek te sluiten.
In datzelfde Iran werden afgelopen zondag vier mensen terechtgesteld die ervan beschuldigd werden voor de Israëlische inlichtingendienst Mossad te werken. Drie anderen kregen langdurige gevangenisstraffen. Verder kampten zo’n 1.200 Iraanse studenten met voedselvergiftiging, precies een dag voordat er weer anti-regeringsdemonstraties gehouden zouden worden. En ’toevallig’ waren de universiteitsklinieken opeens gesloten of hadden ze onvoldoende capaciteit om de patiënten op te vangen…
Tegelijkertijd werd de eerste demonstrant – sinds de protesten van september – geëxecuteerd. De ‘slager van Teheran’ (President Ebrahim Raisi) doet geen half werk.
Ondertussen spant het er in Israël ook om. President Isaac Herzog gaf vrijdag Likud-leider en kandidaat-premier Benjamin Netanyahu tien extra dagen voor de vorming van een regering. Hij uitte daarbij zijn bezorgdheid over de samen te stellen coalitie. Die zal de meest rechtse in de Israëlische geschiedenis worden. Een door velen betwiste aanstelling is die van Avi Maoz, leider van de kleine religieuze partij Noam. Hij zou o.a. verantwoordelijkheid krijgen voor het bewaken van de Joodse identiteit binnen het Israëlische onderwijssysteem. Zittend premier Yair Lapid stuurde zelfs een brief rond naar de lokale autoriteiten, waarin hij opriep om te weigeren met hem samen te werken. Hard tegen hard. Dreigt er een ‘oorlog’ tussen links en rechts? Aankomend IDF-chef Halevi, die de huidige legerleider Aviv Kochavi gaat vervangen, heeft misschien wel met een grotere uitdaging van binnenuit te maken, dan de dreiging van Iran, Hamas of Hezbollah bij elkaar… Hoe moeten we alles duiden?
Misschien worden we met opzet in het onzekere gelaten over de identiteit van de ‘man’ die met Jacob worstelt. Uiteindelijk gaat de zon op en valt Esau hem om de hals… Jacob kan opgelucht ademhalen. Later zal hij de God van zijn voorvaderen opnieuw ontmoeten. In Bethel. De plek waar hij zoveel jaren geleden God voor het eerst ontmoette. Wat is er sindsdien allemaal niet gebeurd. Maar dwars door al die moeiten en worstelingen heen krijgt hij daar de naam ‘Israël’. Zo zal het volk ook heten dat uit hem voortkomt. De ene ware God is de God van Israël.
Zo ging ook de grote Zoon van Israël door heel wat worstelingen heen. Maar Hij overwon zelfs de dood. En kreeg een naam boven elke andere naam. Als we naar Hem zien, kunnen we opgelucht ademhalen en is er kracht om vol te houden…
Nu wij door zo’n menigte geloofsgetuigen omringd zijn, moeten ook wij elke last van ons afwerpen, evenals de zonde waarin we steeds weer verstrikt raken, en vastberaden de wedstrijd lopen die voor ons ligt. Laten we daarbij de blik gericht houden op Jezus, de grondlegger en voltooier van ons geloof… (Hebreeën 12:1-2)
Sybe de Vos
Het gedeelte dat deze week in de synagoge wordt gelezen is ‘Wajisjlach’ (En hij zond) en beslaat Genesis 32:3-36:43. Tekst & illustratie © Sybe de Vos | 10 december 2022.