Alianna Dijkstra: Autisten liegen niet

Lee Ann Vermeulen interviewde Alianna Dijkstra tijdens de Lees & Luisterbeurs in Ede. Alianna, autist, schreef het onlangs verschenen boek: Autisten liegen niet. Het werd een interactief gesprek. Lee Ann bezit de gave om heel ontspannen te interviewen en de zaal er bij te betrekken. Er was gelegenheid voor mensen uit de zaal om spontaan een vraag aan haar te stellen. De aanwezigen waren verzekerd van een eerlijk antwoord, want: autisten liegen niet!

Alianna is journalist en schreef eerder al een kinderboek. Als Lee Ann vraagt hoe Alianna op het idee is gekomen om dit boek te schrijven, zegt Alianna: ‘Ik schreef veel, ook liedjes, en die heb ik op een gegeven moment naar Elly en Rikkert gestuurd. Elly heeft mij daarna doorverwezen naar Lee Ann en zo ontstond het eerste contact en zo groeide langzaam het idee voor dit boek. Lee Ann heeft liederen van Alianna gebruikt op kinder-cd’s, bijvoorbeeld het nummer ‘Liefdesbrief’.

Alianna Dijkstra vertelt over de dagelijkse leefwereld van jongeren met een stoornis in het autistische spectrum (ASS). Niet alleen vanuit de problemen en moeilijkheden waar autistische jongeren mee te maken hebben, maar juist vanuit de geweldige mogelijkheden die zij ook hebben. In de presentatie vertelde Alianna niet alleen over het boek, maar ook over haar eigen leven. Toen ze 30 jaar was kreeg ze de diagnose Autisme. Pas sinds 1994 is haar specifieke vorm van autisme bekend. Ze was toen 20 jaar.

Alianna: ‘Ik ben benieuwd hoe het was gelopen als ik die diagnose als tiener had gekregen. Er was in mijn tijd weinig bekend en er was geen boek van jongeren met autisme met hun ervaringen. Misschien had ik meer hulp gekregen. Ik ben gepest op school, dat vond ik moeilijk.’

Alianna is voor het schrijven van dit boek met tien autistische jongeren van 14 tot 20 jaar op stap geweest, om met ze te praten en om te leren hoe ze in het leven staan. Ook heeft ze alle ouders geïnterviewd.

‘Maar je bent zelf ervaringsdeskundige, waarom wilde je anderen interviewen? Je weet toch alles?’ vraagt Lee Ann. Alianna: ‘Autisten zijn net mensen. Ik ben niet precies hetzelfde als andere autisten. Er zijn heel veel soorten en gradaties. Als je diagnose krijgt weet je niet wat het betekent. Via een cursus heb ik geleerd om mezelf te begrijpen. Je merkt dat sommige dingen moeilijk gaan en andere niet begrijpt. Veel kinderen worden gepest omdat ze afwijken van de middenmoot. Maar ik ontdekte dat andere autisten heel andere dingen hadden als ik.’

Alianna: ‘Weet je, tussen de artiesten en kunstenaars als jij Lee Ann, val ik minder op. Daar voel ik me thuis. Die vinden het prima als ik soms wat anders reageer dan een ander, dat doen ze zelf trouwens ook!’ Lee Ann schiet in de lach en de zaal applaudisseert spontaan.

Alianna: ‘Het doel van het schrijven van het boek was om zelf op zoek te gaan om meer over mezelf te ontdekken. Ik wil ouders en jongeren ermee helpen. Ouders herkennen het en kunnen het in hun omgeving weer laten lezen.’

Alianna volgde een psycho-educatiecursus om haar eigen achtergronden te leren. Alianne: ‘De eerste keer ben ik trouwens gezakt, ik moest het nog een keer doen.’

Alianna vond het moeilijk om te accepteren dat ze autisme had, ze negeerde het een beetje. Terwijl ze dit vertelt zegt ze: ‘Lee Ann, zullen we nu over een ander onderwerp praten?’

Als autist krijg je al gauw te veel informatie, je hebt een hoge prikkelgevoeligheid. De verwerking van informatie gaat niet helemaal goed. Bij autisme filteren de zintuigen de waarnemingen niet goed. Vaak duurt het wat langer om de informatie te verwerken. Maar je hoofd kan ook helemaal op slot raken, dan werkt het niet meer.

Hoe ga je ermee om? Alianna: ‘Ik heb geleerd om niet te veel info binnen te krijgen. Vandaag bijvoorbeeld is het veel te veel. Daarom vind ik het fijn, Lee Ann, dat ik met jou mee mocht rijden in de auto, dat je me helpt met koffie, met het vinden van de zaal, enz. Alles los van elkaar lukt wel, maar vandaag is het te veel, dan heb ik gewoon wat hulp nodig. En dat vraag ik dan ook maar gewoon.’

‘Wij zijn gewoon leuke normale jongeren, we hebben soms wat extra hulp nodig. Soms is onze afwijking niet zo makkelijk te herkennen, terwijl het vaak in bepaalde aspecten wel heel duidelijk is. Sommige autisten willen niet direct een etiketje opgeplakt krijgen. Sommigen staan daarom met pseudoniem in het boek.’

Sommige dingen moeten volgens Alianna ‘autistenproof’ zijn. ‘Het boekomslag bijvoorbeeld moest van mij beslist heel rustig worden, geen drukke kleuren. Je moet het direct snappen. En dat is erg goed gelukt, ik ben er blij mee.’

‘Het maken van het boek was een zoektocht ook voor mezelf. De gesprekken met ouders hebben me erg geholpen om mezelf te accepteren. Niet alles ging op rolletjes.’

Wat ik aan iedereen zou willen zeggen is: ‘Geef ons puzzeltijd. Als je iets vraagt, dan niet meteen doorgaan, of een reactie verwachten, maar geef ons even de tijd. Alle prikkels moeten we eerst doseren. Daar hebben we tijd voor nodig.’

Tijdens het schrijven van het boek kreeg Lee Ann Alianna soms huilend aan de telefoon, vaak na afloop van interviews met ouders, dan kwamen er veel emoties los, heftige verhalen, ze werd geconfronteerd met ervaringen uit haar eigen verleden.

Wat vond ze het allerleukst aan het schrijven van dit boek? Alianna: ‘Om met die jongeren op pad te zijn, eerlijk met ze te praten, ouders die je goed opvangen, gewoon meelopen in hun wereld. De gesprekken gingen goed, het hielp wel omdat ik zelf ook autist ben en er daarom veel herkenning is bij de ouders.

Arianna heeft een advies voor mede-autisten: ‘De wereld vergaat niet, vertel je gebruiksaanwijzing want er is veel begrip voor. En lees dit boek, want het wil je hoop geven.’

Hoe vindt Lee Ann het eigenlijk om dit hele proces mee te maken, vraagt een van de aanwezigen uit de zaal: ‘Boeiend, ik zie haar niet als autist, ik zeg altijd: ‘we hebben allemaal wat’, zij heeft aparte dingen maar ik ook, ik wil haar gewoon omarmen zoals ze is. De communicatie loopt soms stroef maar we komen er best uit samen.’

Lee Ann vraagt ten slotte: ‘Wat wordt je volgende boek?’ Alianne kijkt ondeugend en zegt: ‘Christenen liegen niet … maar ik weet niet of dat gaat verkopen.’