Column – Ikke, ikke en de rest kan stikke. Zo luidt dacht is een bekende uitspraak. Bepaald niet positief. Ik kwam hierop nadat ik weer eens iets over winstbejag had gelezen. Volgens Van Dale moeten we onder winstbejag verstaan: ‘het streven naar winst, met name wanneer dat ongepast is.’ De (zeer) rijken, zoals multinationals en hun aandeelhouders, maar ook in ‘lagere regionen’ maken zich heden ten dag nogal eens schuldig aan winstbejag, terwijl er grote groepen mensen zijn die financieel niet rond kunnen komen of nog erger.
Wijzen naar de ander
Wat ik nu gedaan heb is met mijn vinger wijzen naar de ander. In dit geval naar de ‘rijken der aarde’. Wel zo gemakkelijk, want dan blijf ik zelf buiten schot. Weet je dat er een tekst in de bijbel staat over het wijzen met /uitsteken van de vinger naar de ander? Ik zal hem even voor je citeren; “Dan zult u roepen en de HEERE zal antwoorden, dan zult u om hulp roepen en Hij zal zeggen: Zie, hier ben ik. Als u het juk uit uw midden wegdoet, het uitsteken van de vinger en het uitspreken van ongerechtigheid (Jesaja 58, vers 9).
Maimonides
Maimonidess – een rabbijn, rechtsgeleerde, filosoof en arts. Hij wordt beschouwd als de belangrijkste rabbijn uit het post-Talmoedisch jodendom. Zijn filosofische werk heeft tot op de dag van vandaag grote invloed, zowel op het joodse denken als daarbuiten – heeft over het vergroten van rijkdom ooit gezegd: “De obsessie van de mens om zijn rijkdom en eer te vergroten is de belangrijkste bron van zijn ellende.” Ik ben zo vrij hieraan toe te voegen: “en van velen die hierdoor in ellende geraken.”
Zo spreekt de Heer
Nog belangrijker dan de woorden van Maimonides is het te weten wat God in Zijn Woord over winstbejag heeft gezegd. Dankzij een zoekfunctie heb je binnen een paar tellen een overzicht van bijbelteksten die over winstbejag gaan. Ik heb ze hieronder vermeld. Ze komen uit de Herziene Statenvertaling.
Zo spreekt de Heer:
• Exodus 18: 21: Jij echter, jij moet daarnaast onder heel het volk omkijken naar bekwame mannen, godvrezende, betrouwbare mannen, die een afkeer hebben van winstbejag. Je moet leiders over duizend, leiders over honderd, leiders over vijftig en leiders over tien over hen aanstellen
• 1 Samuel 8: 3: Maar zijn zonen gingen niet in zijn wegen, zij waren uit op winstbejag, namen geschenken aan en bogen het recht.
• Psalm 119: 36: Neig mijn hart naar Uw getuigenissen en niet naar winstbejag.
• Spreuken 1: 19: Zo zijn de paden van allen die op winstbejag uit zijn.
• Spreuken 15: 27: Wie op winstbejag uit is, stort zijn huis in het ongeluk.
• Spreuken 28: 16: Een vorst die gebrek aan inzicht heeft, maakt zich dikwijls schuldig aan afpersingen, maar wie winstbejag haat, zal zijn dagen verlengen.
• Jesaja 33: 15: Hij die wandelt in gerechtigheid en billijk spreekt, die winstbejag door afpersing verwerpt,….
• Jesaja 57: 17: Ik was zeer toornig over de ongerechtigheid van hun winstbejag,
• Jeremia 6: 13: Want van hun kleinste tot hun grootste, ieder van hen is uit op winstbejag.
• Jeremia 22: 17: Maar uw ogen en uw hart zijn op niets dan op uw winstbejag uit,
• Jeremia 51: 13: U die woont aan grote wateren, die rijk bent aan schatten, uw einde is gekomen, de maat van uw winstbejag.
• Ezechiël 22: 13: Zie nu, Ik sla Mijn handen ineen om uw winstbejag, waar u op uit bent geweest, en om uw bloed, dat in uw midden heeft gevloeid.
• Ezechiël 22: 27: Zijn vorsten zijn in zijn midden als wolven die een prooi verscheuren om bloed te vergieten, om mensen om te brengen, omdat zij uit zijn op winstbejag.
• Ezechiël 33: 31: En zij komen naar u toe als een toestroom van volk, en gaan vóór u zitten als Mijn volk. Zij horen uw woorden, maar zij handelen er niet naar, want zij nemen liefdevolle woorden in hun mond, maar hun hart volgt hun winstbejag.
• Micha 4: 13: Sta op en dors, dochter van Sion, want Ik zal uw hoorn van ijzer maken en Ik zal uw hoeven van brons maken, en u zult vele volken verpletteren en Ik zal hun winstbejag met de ban slaan: het is voor de HEERE,
• Habakuk 2: 9: Wee hem die op winstbejag uit is voor zijn huis,
• 1 Petrus 5: 9: Hoed de kudde van God die bij u is en houd daar toezicht op, niet gedwongen, maar vrijwillig; niet uit winstbejag, maar bereidwillig.
Rijkdom
Zelf associeer ik winstbejag snel met het grote kapitaal. Mensen die aandelen hebben, investeren in vastgoed en dergelijke. Maar ook voor de ‘kleine man’ ligt er op dit terrein een gevaar op de loer en dat is het streven naar rijkdom. Een huiswerkopdrachtje: zoek eens via een zoekfunctie van een bijbelvertaling op het woord ‘rijkdom’. Toen ik dat deed was ik verrast: rijkdom heeft zowel een positieve als een negatieve kant.
Bij leven en welzijn verschijnt volgende week op deze site een column die met het onderwerp van vandaag verband houdt. De kop ervan luidt “Voor hem is het zonde”.
Willem van Leiden
Van de auteur verscheen het boek:
Dan wil ik wel naar de hemel!
Deze columns zijn in 2022 gepubliceerd op de website Christelijknieuws.nl onder het pseudoniem van Willem van Leiden.
ISBN 978-94-91888-10-6,
144 pagina’s, gebonden,
prijs € 19,50
Verkrijgbaar in de webshop: www.erismeer.nl