Veel Amerikaanse Joden op vakantie naar Cuba

Het toerisme naar Cuba explodeert. Nu de betrekkingen tussen Cuba en Amerika in snel tempo verbeteren, is het opvallend dat veel Amerikaanse Joden op vakantie gaan naar Cuba. De Cubaanse regering speelt zelfs in op de komst van meer Joodse toeristen, door het oude deel van Havanna interessanter te maken voor Joodse bezoekers, met onder andere een kosher restaurant in hotel Rachel.

Op Cuba wonen zo’n 1500 Joden, van wie er duizend in Havanna leven. Ze hebben geen vaste rabbi. Dus organiseerde de Amerikaanse rabbijn Allen Berkowitz onlangs een groepsreis naar Cuba, met twee rabbijnen, die samenkomsten konden leiden in de Joodse gemeenschappen op Cuba.

In 1492 kwamen de eerste Joden naar Cuba. Ze zeilden als bekeerlingen mee met Columbus, die allereerst op Cuba landde. Later kwamen meer Joden naar Cuba. Ze waren gevlucht uit Turkije, na de val van het Ottomaanse Rijk aan het eind van de Eerste Wereldoorlog. Velen van hen waren Sefardische Joden, die eerder tijdens de Inquisitie naar Turkije waren gevlucht.

Ook Askenazische Joden, die op de vlucht gingen voor het nazisme, vonden hun weg naar Cuba. Het was de bedoeling dat ze later naar Amerika zouden doortrekken, maar velen bleven op Cuba. Ze bouwden er een bestaan op, inclusief synagogen, in een tijd dat er op Cuba nauwelijks antisemitisme was.

In 1959 woonden er 15.000 Joden op Cuba. De meesten woonden in Havanna. Ze hadden daar vijf synagogen, vijf basisscholen, een Joodse hogeschool en een kosher restaurant. Maar na de revolutie op Cuba vertrok 94 procent van de Joodse mensen naar elders, de meesten naar Miami.

Vanaf 2003 kwamen er mogelijkheden om op religieuze gronden Cuba te bezoeken. Er werden speciale tours georganiseerd voor Joodse groepen, die bezoeken brachten aan de Joodse gemeenschappen, verspreid over het eiland. In Havana zijn nog drie synagogen.

Joodse toeristen verleenden door de jaren heen veel steun aan de arme Joodse gemeenschappen op het eiland.

Dirk van Genderen is columnist, publicist en spreker. Eerder was hij eindredacteur van Visie, het programmablad van de EO. Elke week schrijft hij een nieuwsbrief die ook op z’n site wordt gepubliceerd en elke maand schrijf hij een commentaar in Het Zoeklicht. Bezoek zijn website via de link onderaan dit item.