Leo Visser: Dorcas voedselactie maakt wel degelijk verschil

Algemeen directeur van Dorcas, Leo Visser, schreef een uitgebreid artikel over de Dorcas Voedselactie: Zo’n 30.000 van de meest kwetsbare mensen krijgen ieder jaar een of meer voedselpakketten via Dorcas. Nee, op zichzelf lost dit het armoedeprobleem niet op. Ja, dit helpt mensen mede de winter door en is een van de stappen naar een menswaardig bestaan. Mét perspectief.

Hartje winter staan veel ouderen in Oost-Europa voor de keuze: kopen we van ons laatste beetje geld aardappelen, medicijnen of brandhout? Talloze mensen in de marge, vaak ouderen, chronisch zieken en gehandicapten, moeten rond zien te komen van zo’n dertig tot vijftig euro per maand.

Door de politieke perikelen is het gas onbetaalbaar geworden. Brandhout kost je in de wintermaanden bijna je hele pensioen. Hoe moet je dan de winter doorkomen?

‘Omdat we om hen geven’ is de nieuwe slogan van de jaarlijkse Dorcas Voedselactie. Dit jaar wordt deze gehouden van 29 oktober tot en met 5 november. Het is de 22e keer dat ruim tienduizend vrijwilligers voedsel inzamelen voor de allerarmsten in Oost-Europa. ‘Wij’ Nederlanders helpen op grote schaal mee. Maar hoe zinvol is het eigenlijk om mensen een voedselpakket te geven? Er komt immers best wel kritiek op. Ik vind die kritiek echter veel te kort door de bocht, want ze houdt geen rekening met de bijzondere omstandigheden in Oost-Europese landen. Ons korte antwoord is: het is héél zinvol. Alleen al omdat kwetsbare mensen ervaren: ik word gezien en gehoord. Omdat in aanvulling op het in de zomer overgespaarde voedsel zij nu meer voedingsstoffen binnenkrijgen. Omdat ontvangers dankzij de kostenbesparing op voedsel nu wél brandstof of medicijnen kunnen kopen. Omdat dit geen soloactie is, maar onderdeel is van bredere steun. Wij pretenderen ook niet dat we met de jaarlijkse voedselactie het hele armoedeprobleem in Oost-Europa kunnen oplossen. Dorcas laat met deze actie de impact zien van internationale betrokkenheid en van een in een bredere aanpak ingebedde voedselhulp.

Effect

Wat ís dan het effect van de voedselactie op de levens van mensen? Voor veel ontvangers betekent een voedselpakket het verschil tussen wegzakken in de poel van eenzaamheid, misère en gebrek óf net het hoofd boven water kunnen houden. Een belangrijk gegeven hierin is dat dit niet op zichzelf staat. Het is een vorm van materiële steun die onderdeel is van een breder programma. Dat programma is erop gericht dat mensen, die vaak te oud en te gebrekkig zijn om geheel zelfstandig voor zichzelf te kunnen zorgen, van een lokaal vangnet worden voorzien. En dan wordt de impact écht zichtbaar. Met zo’n lokaal vangnet krijgen vindingrijkheid en veerkracht van mens en samenleving een enorme impuls. Meestal hebben juist de meest kwetsbare ouderen geen netwerk, laat staan een vangnet. Hun kinderen, als die er al zijn, werken vaak – al dan niet legaal – ver weg in Rusland, Griekenland of Italië. Ook na jaren viert onderling wantrouwen in de voormalig communistische samenlevingen helaas nog hoogtij. Door het betrekken van lokale mensen uit kerk en samenleving bij de distributie en bij sociale activiteiten ontstaan er juist waardevolle contacten. Zo krijgen mensen weer oog voor elkaar en zien ze naar elkaar om. Het is een ultieme kans voor mensen om uit hun isolement te komen.

Zo wordt in de harde Oost-Europese samenlevingen hoop en perspectief zichtbaar. Aandacht en menselijke warmte straalt af op de gemeenschap. Goed voorbeeld doet immers goed volgen. Effect heeft vele materiële en immateriële gradaties, die elkaar versterken.

Verbinding

Het inzamelen in Nederland gebeurt op grote schaal, blijkt ieder jaar opnieuw. In scholen, kerken en supermarkten zamelen duizenden mensen voedsel in. Daaruit ontspruit een belangrijk neveneffect van de voedselactie: het leidt tot betrokkenheid en verbinding, zowel in Nederland als in de bestemmingslanden van onze actie: Oekraïne, Albanië, Moldavië en Roemenië. Lokale partners en kerken zorgen ervoor dat het voedsel bij de mensen terechtkomt die dat het hardst nodig hebben. Dat houdt meer in dan slepen met dozen. Vrijwilligers en partners voeren gesprekken met de begunstigden, geven ze aandacht, laten merken dat er mensen zijn die om hen geven. Het besef dat mensen eigenhandig voedsel hebben gegeven, bemoedigt ze. Bovendien stemt sluit de actie aan bij de behoefte van mensen en kerken om iets concreets te doen voor kwetsbare mensen. De slogan ‘Omdat we om hen geven’ past hier precies bij. Natuurlijk wordt er gedurende het jaar veel voedsel lokaal ingekocht, vooral bij lokale producenten. Voorverpakt voedsel komt daar echter van dezelfde voedselconcerns als bij ons… en tegen vergelijkbare prijzen, terwijl de pensioenen er slechts een fractie van hier bedragen. Onbetaalbaar dus voor het meest kwetsbare deel van de bevolking.

Daarom gaan wij door met deze actie. Daarbij willen we ons laten inspireren tot steeds betere lokale oplossingen. Maar mensen oproepen op de meest praktische manier hun solidariteit te tonen met de meest kwetsbare mensen in Oost-Europa, ook dat blijven we doen. Zolang dat zinvol is. Dorcas is gewoon een beetje anders, een beetje dwarser en eigenzinniger dan anderen. Maar met reden!